Ochrona kłosa – ograniczenie mykotoksyn

Kiedy zaczyna się czas wysiewu, myślimy już o ochronie zboża i zbiorach. W ochronie bardzo duże znaczenie odgrywa zabieg T3. Zabieg ten ma na celu chronić kłos przed chorobami grzybowymi, a także zapewnić sprawny dopływ składników pokarmowych. W ciągu całego sezonu wegetacyjnego możemy mieć do czynienia z różnymi zagrożeniami ze strony chorób grzybowych, tj. zgorzel siewek, pleśń śniegowa, fuzarioza liści, fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła, a także fuzarioza kłosów. Te choroby mogą, niezależnie od fazy rozwoju i porażonego organu, przenosić się na kolejne części rośliny i powodować kolejne choroby.

Pod kątem wysokości utraty plonu, to fuzarioza kłosów tworzy dla plantacji największe zagrożenie. Choroba ta zasadniczo decyduje o jego jakości, jak również obniża masę uzyskanego plonu. Dzieje się tak, ponieważ grzyby z rodzaju Fusarium produkują w zainfekowanych ziarniakach toksyczne metabolity, tzw. mykotoksyny. Grzyby te występują w różnych kombinacjach gatunkowych, udział tych gatunków jest powiązany z czynnikami pogodowymi oraz lokalizacją uprawy. Różne typy Fusarium mogą wytwarzać różne rodzaje mykotoksyn. Do najczęściej występujących fuzariotoksyn zaliczamy: deoksyniwalenon (DON), zearalenon (ZEN) i niwalenon (NIV). Produkty te tworzą ogromne zagrożenie dla ludzi i zwierząt. Badania nad fuzariotoksynami potwierdziły ich rakotwórcze działanie. Należy pamiętać, że mykotoksyny nie rozkładają się w żadnych procesach technologicznych, w związku z czym przedostają się do produktów spożywczych. Dlatego istotną rzeczą jest ochrona kłosa, niedopuszczanie do wzrostu grzybów na łanie a pierwszym zabiegiem ochronnym powinno być zaprawienie ziarna aby roślina już w pierwszych fazach wzrostu nie była porażona.

Duże znaczenie przy rozwoju grzybów typu Fusarium ma prawidłowa agrotechnika. Ich źródłem są resztki pożniwne oraz gleba. Stosowanie w płodozmianie zbóż po sobie będzie zwiększało ryzyko pojawienia się tych patogenów na roślinie następczej. Podobną sytuację otrzymamy jeśli pozostawimy na polu resztki pożniwne lub przyoranie ich na zbyt małą głębokość. Rozwojowi tych grzybów sprzyjają uproszczenia uprawy, np. uprawa bezorkowa. Aby zapobiec fuzariozie kłosów ochronę trzeba uzupełnić o zastosowanie sprawdzonego środka chemicznego. W taki sposób można zabezpieczyć rośliny przed atakiem tych grzybów. Zainfekowanie grzybami Fusarium występuje najczęściej w czasie kwitnienia, szczególnie po wystąpieniu opadów deszczu. Dodatkowo ryzyko wzrasta, gdy żniwa są mokre i zbiór się przedłuża. Zarodniki tych patogenów przenoszą się z kroplami deszczu i wiatrem, a najlepszymi warunkami rozwoju jest temperatura około 25°.

Objawem wystąpienia fuzariozy kłosów to tzw. bielenie kłosów. We wczesnym stadium kłoski stają się białe lub żółte aby później objąć kolejne fragmenty kłosa. W warunkach dużej wilgotności całe kłosy zostają pokryte przez białą lub różowawą grzybnie. Mogą się na niej pojawić pomarańczowe skupiska zarodników grzybów. Ziarno z takich kłosów jest pomarszczone, małe, a okrywa owocowo-nasienna ma różowe zabarwienie. Nie każdy gatunek grzyba z rodzaju Fusarium musi wytworzyć mykotoksyny, ale ryzyko jest tak duże, że ochrona kłosa powinna być przedmiotem szczególnej dbałości.

Rolnik w okresie kłoszenia powinien monitorować plantację każdego dnia i obserwować kłosy. Nawet niewielka zmiana plewy lub kłosa mogą stanowić zagrożenie i konieczność natychmiastowej interwencji. Na rynku jest wiele preparatów na fuzariozę kłosów oraz innych przypadłości a rozprzestrzeniająca się wiedza na temat chorób roślin pozwala na powstawanie nowych i lepszych towarów. Ciągle jednak trzeba mieć na uwadze tworzone przez grzyby z gatunku Fusarium toksyny.

[insert-modal-contact-form]