Rolnicy, którzy hodują świnie, bydło, owce, kozy, konie lub drób i ubezpieczyli posiadane zwierzęta od ryzyka wystąpienia co najmniej jednej z kilkudziesięciu chorób zakaźnych, mogą ubiegać się w o refundację 70 proc. opłaconej składki. Pomoc realizowana jest w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 a wnioski będą przyjmowane od 27 stycznia do 28 lutego 2025 r. wyłącznie drogą elektroniczną.

„Dopłaty do składek ubezpieczenia zwierząt gospodarskich” to kontynuacja znanego rolnikom z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 działania „Zrządzanie ryzykiem”. Realizowana w ramach PS WPR 2023-2027 interwencja została jednak rozszerzona o nowe gatunki zwierząt gospodarskich oraz rodzaje chorób, na które można otrzymać wsparcie.

Rolnicy, którzy chcą wnioskować o taką pomoc, powinni mieć prawo do dysponowania nieruchomością, na której terenie prowadzona jest działalność rolnicza, a także zawrzeć  umowę ubezpieczenia od ryzyka wystąpienia u świń, bydła, owiec, kóz, koni lub drobiu co najmniej jednej z następujących chorób: pryszczycy, klasycznego pomoru świń, afrykańskiego pomoru świń, wysoce zjadliwej grypy ptaków, afrykańskiego pomoru koni, księgosuszu, pomoru małych przeżuwaczy, choroby pęcherzykowej świń, choroby niebieskiego języka, ospy owiec lub ospy kóz, gorączki doliny Rift, choroby guzowatej skóry bydła, pęcherzykowego zapalenia jamy ustnej, wenezuelskiego wirusowego zapalenia mózgu i rdzenia koni, choroby krwotocznej zwierzyny płowej, zarazy płucnej bydła, rzekomego pomoru drobiu, gruźlicy bydła, brucelozy bydła (abortus), brucelozy owiec i kóz (B. melitensis), wąglika, wścieklizny, bąblowicy, przenośnych gąbczastych encefalopatii, kampylobakteriozy, listeriozy, salmonellozy odzwierzęcej, włośnicy, szczepu E. coli wytwarzającego werotoksynę, zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy bydła (otrętu bydła), wirusowej biegunki bydła, choroby mętwikowej bydła, zarazy rzęsistkowej bydła, enzootycznej białaczki bydła, gorączki Q, paratuberkulozy.

Kolejnym warunkiem  jest to, by polisa obejmowała ubezpieczenie co najmniej: 1000 sztuk rzeźnych: kurcząt, gęsi, kaczek, perlic, indyków lub drobiu mięsnego; 14 sztuk świń lub 4 sztuk bydła, owiec, kóz lub koni.

Pomoc przyznawana jest w formie refundacji 70 proc. opłaconej składki, pod warunkiem że z umowy ubezpieczenia wynika, że wypłata odszkodowania nastąpi w przypadku wystąpienia ponad 20 proc. strat w produkcji zwierząt spowodowanych przez co najmniej jedną ze wskazanych chorób. Istotne jest również to, że okres objęty ubezpieczeniem nie może rozpocząć się przed 1 stycznia 2024 r., a starającemu się o dofinansowanie nie przyznano innych dopłat do ubezpieczenia.

Wnioski o przyznanie pomocy można będzie składać od 27 stycznia do 28 lutego 2025 r. wyłącznie drogą elektroniczną za pośrednictwem formularza udostępnionego na Platformie Usług Elektronicznych ARiMR.

Rekompensata z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne.

Od 1 lutego do 31 marca 2025 r. producent rolny lub grupa może złożyć do oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wniosek o przyznanie rekompensaty z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne od podmiotu prowadzącego skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych, który stał się niewypłacalny w 2023 lub 2024 r. (w rozumieniu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa).

W jakiej sytuacji można wnioskować o rekompensatę?

W 2025 r. producent rolny lub grupa może wystąpić z wnioskiem o przyznanie rekompensaty z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne, jeżeli:

• jest producentem rolnym w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U. z 2023 r. poz. 885);
• jest grupą w rozumieniu art. 10 ust. 1 ustawy o FOR;
• nie otrzymał/otrzymała zapłaty za sprzedane produkty rolne które sam wyprodukował lub za te, które zostały wyprodukowane przez członków tej grupy;
• wierzytelność nie uległa przedawnieniu;
• wierzytelność powstała przed datą niewypłacalności podmiotu skupującego.

Dłużnik producenta rolnego, który może wnioskować o rekompensatę natomiast:

• jest podmiotem prowadzącym skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych;
• jest płatnikiem podatku od towarów i usług;
• stał się w 2023 lub 2024 r. niewypłacalny w rozumieniu ustawy o FOR.

Czym jest „grupa”?

Przez „grupę” rozumie się, utworzone zgodnie z odpowiednimi przepisami:

• grupę producentów rolnych lub związek grup producentów rolnych;
• organizację producentów rolnych lub zrzeszenie organizacji producentów rolnych;
• organizację producentów owoców i warzyw lub zrzeszenie organizacji producentów owoców i warzyw;
• spółdzielnię rolników lub związek spółdzielni rolników;
• rolniczą spółdzielnię produkcyjną;
• rolnicze zrzeszenie branżowe.

Informacje potrzebne do złożenia wniosku

Na stronie internetowej KOWR, pod linkiem znajdują się następujące, niezbędne informacje:

• jak złożyć wniosek;
• jakie są zasady wypłaty rekompensat;
• kto jest producentem, a kto jest grupą producencką;
• kiedy podmiot jest niewypłacalny;
• kiedy należność ulega przedawnieniu.

Korzyści i zagrożenia dla rolników polskich wynikające z umowy handlowej z krajami Mercosur

Umowa o wolnym handlu między Unią Europejską a krajami Mercosur (Mercado Común del Sur) to temat, który wywołuje wiele emocji wśród polskich rolników. Mercosur to organizacja gospodarcza zrzeszająca kraje Ameryki Południowej, takie jak Argentyna, Brazylia, Paragwaj, Urugwaj i Wenezuela. Po latach negocjacji, porozumienie to stoi na progu implementacji, co rodzi zarówno nadzieje, jak i obawy wśród polskich producentów żywności. W tym artykule omówimy kluczowe korzyści i zagrożenia dla polskiego rolnictwa, które mogą wynikać z tej umowy.

Korzyści dla polskich rolników

Dostęp do nowych rynków

Jedną z najważniejszych korzyści jest możliwość wejścia na nowe rynki zbytu w Ameryce Południowej. Polscy producenci mogą skorzystać na zniesieniu ceł na wiele produktów rolno-spożywczych, co dotyczy m.in. serów, proszków mlecznych oraz odżywek dla dzieci. Zgodnie z analizami, umowa ta może przynieść korzyści dla producentów przetworzonej żywności o silnych markach globalnych. W Polsce takie możliwości mają producenci napojów alkoholowych oraz słodyczy, którzy mogą liczyć na zwiększenie eksportu do krajów Mercosur bez obciążenia celnymi barierami.

Konkurencyjność cenowa

Umowa zakłada także wprowadzenie bezcłowych kontyngentów na niektóre produkty, co może obniżyć koszty importu niektórych surowców, takich jak soja, która jest kluczowa dla produkcji pasz. To może przełożyć się na większą konkurencyjność polskich produktów rolnych na rynku europejskim dzięki tanim surowcom importowanym z Ameryki Południowej.

Wzrost inwestycji

Zwiększenie wymiany handlowej może również zachęcić do inwestycji w sektorze rolnym. Firmy z UE, w tym polskie, mogą rozszerzać działalność w krajach Mercosur, co potencjalnie prowadzi do transferu technologii, wiedzy i standardów produkcji. W dłuższej perspektywie może to podnieść jakość produktów i efektywność produkcji w Polsce.

Zagrożenia dla polskich rolników

Konkurencja cenowa i jakościowa

Największym zagrożeniem dla polskiego rolnictwa jest konkurencja ze strony produktów z Mercosur, które mogą być tańsze ze względu na niższe koszty produkcji, mniej rygorystyczne standardy środowiskowe i dobrostanu zwierząt. Import wołowiny, drobiu, cukru czy miodu z Ameryki Południowej może zdestabilizować rynek, szczególnie w sektorach, gdzie Polska ma silną pozycję produkcyjną. Polscy rolnicy obawiają się, że tańsze produkty z Mercosur mogą wyprzeć ich z rynku lokalnego i zagranicznego.

Niespełnianie unijnych standardów

Produkty importowane mogą nie spełniać surowych norm unijnych dotyczących bezpieczeństwa żywności, ochrony środowiska czy dobrostanu zwierząt. Istnieje ryzyko, że mniej rygorystyczne normy produkcji w Mercosur mogą prowadzić do nieuczciwej konkurencji, gdzie polski producent, zmuszony do przestrzegania wysokich standardów, nie będzie w stanie konkurować cenowo.

Zagrożenie dla suwerenności żywnościowej

Wzrost importu może zagrozić suwerenności żywnościowej Polski, co jest szczególnie niepokojące w kontekście bezpieczeństwa żywnościowego. Jeśli polskie rolnictwo będzie traciło na znaczeniu, kraj może stać się bardziej zależny od importu, co w sytuacjach kryzysowych, jak na przykład wojna handlowa czy klęski żywiołowe, może prowadzić do problemów z zaopatrzeniem.

Analiza i perspektywy

Polski rząd oraz organizacje rolnicze wyrażają sceptycyzm wobec umowy, postulując odrzucenie porozumienia w obecnej formie. W internecie, zwłaszcza na platformie X, pojawia się wiele głosów sprzeciwu, gdzie polscy politycy i rolnicy domagają się ochrony lokalnego sektora przed napływem tańszych produktów z Mercosur. Argumenty te podkreślają, że umowa może być szkodliwa dla polskiego rolnictwa, zagrażając zarówno miejscowym producentom, jak i konsumentom, którzy mogą być narażeni na produkty nie odpowiadające unijnym standardom jakości.

Z drugiej strony, niektórzy eksperci i przedsiębiorcy wskazują na korzyści, które mogą wynikać z tej umowy, zwłaszcza dla przetwórstwa i sektorów, które nie są bezpośrednio narażone na konkurencję z Mercosur. Podkreślają, że dywersyfikacja rynków zbytu może przynieść korzyści ekonomiczne w dłuższej perspektywie, a także że umowa zawiera mechanizmy ochronne dla rynku rolnego UE, choć ich skuteczność budzi wątpliwości.

Wnioski

Umowa UE-Mercosur jest złożonym tematem, który wymaga głębokiej analizy i zrównoważonego podejścia. Dla polskich rolników kluczowe będzie, jak Unia Europejska zdoła zabezpieczyć interesy swoich producentów, zwłaszcza w tak wrażliwych sektorach jak produkcja mięsa i przetworów mlecznych. Warto rozważyć:

• Zapewnienie odpowiednich mechanizmów ochronnych – kontyngenty importowe, klauzule bezpieczeństwa rynkowego mogą częściowo chronić przed nadmiernym napływem produktów z Mercosur.
• Wzmożenie kontroli jakości – aby importowane towary spełniały unijne standardy, konieczne jest wzmocnienie systemów kontroli i inspekcji.
• Wsparcie dla lokalnych producentów – polityka rolna UE powinna oferować dodatkowe wsparcie dla sektorów najbardziej zagrożonych przez umowę, by mogły one konkurować na rynku globalnym.

Polskie rolnictwo stoi przed wyzwaniem dostosowania się do nowych realiów handlowych, które mogą zarówno otworzyć nowe możliwości, jak i stworzyć poważne zagrożenia. Kluczowe będzie zbalansowanie korzyści z ochroną lokalnego rynku, co wymaga nie tylko dialogu na poziomie krajowym, ale także aktywnego udziału w negocjacjach na arenie unijnej.

Czym jest siara?

Siara (colostrum) jest pierwszym pokarmem, który otrzymują noworodki ssaków, w tym cieląt. Jest to wyjątkowa substancja, bogata w przeciwciała, składniki odżywcze i czynniki wzrostu, niezbędne dla prawidłowego rozwoju i przeżycia noworodka. W okresie zimowym często obserwuje się zjawisko zmniejszonej produkcji siary u krów, co może mieć poważne konsekwencje zarówno dla cieląt, jak i dla całej hodowli. Siara jest mieszaniną wielu składników o zróżnicowanych właściwościach fizycznych, chemicznych i biologicznych. Jest gęstą, żółtą ciecz o odczynie lekko kwaśnym (pH=6,4), znacznie różniącą się od mleka. Zawiera ponad 250 naturalnych związków chemicznych, takich jak hormony, enzymy, polamidy, pochodne pochodne kwasów nukleinowych, pochodne aminokwasów i inne. Zawiera też immunoglobuliny i leukocyty. W jego skład wchodzą również dobrze przyswajalne i o dużej koncentracji czynniki wzrostu. Witaminy oraz związki mineralne dopełniają głównego składu.

Siara różni się od mleka m.in. gęstością, kolorem i odczynem lekko kwaśnym , ponadto smakiem i zapachem. Jest to zupełnie inna substancja, o różnych od mleka właściwościach fizyko-chemicznych oraz organoleptycznych. Jednak stężenie zawartych w siarze substancji ulega w kolejnych godzinach i dniach po porodzie dużym zmianom. Prowadzi to do stopniowej przemiany substancji jaką jest siara w mleko. Czas w jakim przemiana ta się dokonuje jest zależny od organizmu dawcy i trwa od kilku godzin do kilku dni. Jednak zawsze za tzw. „pełną” siarę uważa się wydzielinę z pierwszej laktacji, z pierwszych chwil po jej wystąpieniu. Dalej, z każdą godziną substancja zamienia się powoli w mleko, aby stać się nim ostatecznie po określonym czasie.

W niniejszym artykule przeanalizujemy przyczyny tego zjawiska oraz jego wieloaspektowe skutki.

Przyczyny zmniejszonej produkcji siary w okresie zimowym

1. Czynniki żywieniowe

Jednym z głównych powodów zmniejszonej produkcji siary w okresie zimowym jest ograniczony dostęp do świeżej paszy i zmiana jej jakości. W czasie zimy krowy żywione są głównie paszami konserwowanymi, które mimo odpowiedniego przechowywania mogą mieć:

• Niższą zawartość witamin, szczególnie witaminy A i E
• Zmniejszoną ilość składników mineralnych
• Obniżoną wartość energetyczną
• Mniejszą zawartość białka

2. Ograniczona aktywność fizyczna

Zimą krowy spędzają więcej czasu w pomieszczeniach zamkniętych, co prowadzi do:

• Zmniejszonej aktywności fizycznej
• Ograniczonej ekspozycji na światło słoneczne
• Zmniejszonej syntezy witaminy D3
• Pogorszonego krążenia krwi

3. Stres termiczny

Niskie temperatury powodują:

• Zwiększone zapotrzebowanie energetyczne na utrzymanie temperatury ciała
• Zmniejszoną efektywność wykorzystania składników pokarmowych
• Zaburzenia w funkcjonowaniu układu odpornościowego
• Zwiększony poziom kortyzolu (hormonu stresu)

4. Zaburzenia hormonalne

W okresie zimowym obserwuje się:

• Zmniejszoną produkcję prolaktyny
• Zaburzenia w wydzielaniu oksytocyny
• Zmiany w poziomie hormonów tarczycy
• Modyfikacje metabolizmu energetycznego

Konsekwencje zmniejszonej produkcji siary

1. Wpływ na zdrowie cieląt

Niedostateczna ilość lub jakość siary może prowadzić do:

Osłabionej odporności

• Zwiększonej podatności na infekcje
• Większej zachorowalności na biegunkę
• Częstszych przypadków zapalenia płuc
• Wyższej śmiertelności noworodków

Zaburzeń rozwojowych

• Wolniejszego przyrostu masy ciała
• Opóźnionego rozwoju układu pokarmowego
• Problemów z układem odpornościowym
• Długotrwałych konsekwencji zdrowotnych

2. Skutki ekonomiczne dla hodowli

Zmniejszona produkcja siary generuje straty finansowe poprzez:

• Zwiększone koszty leczenia weterynaryjnego
• Wyższą śmiertelność cieląt
• Niższą wartość hodowlaną zwierząt
• Zmniejszoną przydatność do dalszej hodowli

3. Wpływ na efektywność produkcyjną

Długoterminowe konsekwencje obejmują:

• Obniżoną wydajność mleczną przyszłych krów
• Gorsze wyniki reprodukcyjne
• Zwiększone ryzyko chorób metabolicznych
• Skrócony okres użytkowania zwierząt

Metody przeciwdziałania

1. Optymalizacja żywienia

Kluczowe działania obejmują:

• Zbilansowanie dawki pokarmowej
• Suplementację witaminowo-mineralną
• Zapewnienie odpowiedniej ilości energii
• Kontrolę jakości pasz objętościowych

2. Poprawa warunków środowiskowych

Należy zadbać o:

• Odpowiednią temperaturę w pomieszczeniach
• Właściwą wentylację
• Komfort legowisk
• Możliwość ruchu

3. Monitoring stanu zdrowia

Istotne jest:

• Regularne badania krów przed porodem
• Kontrola jakości siary
• Obserwacja zachowania zwierząt
• Profilaktyka chorób metabolicznych

4. Zarządzanie stadem

Ważne aspekty to:

• Planowanie porodów
• Tworzenie banku siary
• Właściwe przygotowanie do okresu zimowego
• Szkolenie personelu

Podsumowanie

Zmniejszona produkcja siary w okresie zimowym stanowi poważne wyzwanie dla hodowców bydła mlecznego. Problem ten wymaga kompleksowego podejścia, uwzględniającego zarówno aspekty żywieniowe, jak i środowiskowe. Kluczowe znaczenie ma wdrożenie odpowiednich strategii prewencyjnych oraz stały monitoring stada.

Świadomość przyczyn i konsekwencji tego zjawiska pozwala na lepsze przygotowanie się do okresu zimowego i minimalizację negatywnych skutków. Inwestycja w profilaktykę i właściwe zarządzanie stadem może przynieść wymierne korzyści w postaci zdrowszych cieląt, lepszych wyników produkcyjnych i większej opłacalności hodowli.

W obliczu zmieniającego się klimatu i rosnących wymagań dotyczących dobrostanu zwierząt, konieczne jest ciągłe doskonalenie metod hodowli i adaptacja do nowych wyzwań. Tylko kompleksowe podejście do problemu zmniejszonej produkcji siary może zapewnić stabilny rozwój hodowli bydła mlecznego.

Kto może ubiegać się o przyznanie pomocy

O pomoc może ubiegać się rolnik (osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, wspólnicy spółki cywilnej prowadzący działalność rolniczą w ramach spółki cywilnej) lub grupa rolników.

Grupę rolników stanowi co najmniej trzech rolników będących osobami fizycznymi, którzy ubiegają się wspólnie o pomoc w celu zrealizowania inwestycji zbiorowej na rzecz ich gospodarstw, jeżeli zawarły między sobą na piśmie umowę grupy rolników, której czas trwania nie może być krótszy niż 7 lat od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy.
Umowa grupy rolników ma zawierać w szczególności postanowienia dotyczące zasad wspólnego używania przedmiotu operacji, zakresu prac wykonywanych przez każdą z tych osób oraz potrzeby gospodarstw tych osób, określi również przedstawiciela grupy oraz zakres praw, jego obowiązków i umocowania do reprezentowania grupy w sprawach związanych z przyznaniem i wypłatą pomocy. Wzór umowy grupy rolników stanowi Załącznik nr 6 do Regulaminu naboru wniosków o przyznanie pomocy w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 dla interwencji I.10.4 Inwestycje przyczyniające się do ochorny środowiska i klimatu.

Pomoc będzie przyznawana, jeżeli rolnik spełnia m.in. następujące warunki:

1) jest posiadaczem gospodarstwa, które ma powierzchnię UR nie większą niż 300 ha;

2) prowadzi w gospodarstwie działalność rolniczą w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej i działalność ta nie jest prowadzona wyłącznie w celach naukowo–badawczych –

powyższe warunki muszą być spełniane co najmniej od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy;

3) w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy ma ukończone 18 lat – w przypadku osoby fizycznej lub wspólnika spółki cywilnej będącego osobą fizyczną;

4) posiada numer identyfikacyjny w ewidencji producentów, nadany w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności;

5) odbył szkolenie przeprowadzone przez wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego z zakresu „Zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi, takimi jak woda, gleba, powietrze, klimat” w kontekście wdrażania interwencji PS WPR na lata 2023–2027 „Inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i klimatu” przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy lub zobowiąże się do jego odbycia przed dniem złożenia wniosku o płatność.

Każdy z członków grupy rolników musi spełniać warunki podmiotowe określone dla rolnika.

Na co może zostać przyznana pomoc

Pomoc przyznaje się na operację obejmującą inwestycje, które dotyczą:

1) budowy nowych:

  a) zbiorników do przechowywania nawozów naturalnych płynnych,
  b) płyt do gromadzenia i przechowywania nawozów naturalnych stałych;

2) przebudowy lub zakupu zbiorników, lub przebudowy płyt, o których mowa w pkt. 1;

Uwaga: Pomoc na inwestycje dotyczące przechowywania nawozów naturalnych może być przyznana jeżeli m.in. w gospodarstwie rolnika jest prowadzony chów lub jest prowadzona hodowla zwierząt gospodarskich oraz spełnione są wymagania określone w Programie działań, dotyczące warunków przechowywania nawozów naturalnych a potrzeba realizacji tej inwestycji wynika z planowanego zwiększenia skali produkcji lub zmiany systemu utrzymania zwierząt w tym gospodarstwie.

3) budowy lub przebudowy innych budowli wykorzystywanych do produkcji rolniczej;

4) zakupu maszyn lub urządzeń wykorzystywanych do produkcji rolniczej;

5) budowy, zakupu lub instalacji elementów infrastruktury technicznej lub wyposażenia wpływających bezpośrednio na warunki prowadzenia działalności rolniczej
– wymienionych w załączniku 1 do Wytycznych szczegółowych dla interwencji I.10.4.

W przypadku grupy rolników wsparcie może być przyznane wyłącznie na zakup maszyn lub urządzeń wykorzystywanych do produkcji rolniczej oraz na inwestycje niematerialne (np. zakup licencji).

W ramach interwencji będą wspierane operacje realizowane bez podziału na etapy:

1) które nie zostały rozpoczęte wcześniej niż w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy;

2) których okres realizacji operacji nie będzie dłuższy niż 24 miesiące od dnia zawarcia umowy;

3) o planowanej sumie kosztów operacji powyżej 20 tys. zł;

4) dotyczące produkcji produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie;

5) dotyczące chowu lub hodowli zwierząt gospodarskich – w przypadku gdy operacja jest związana z działalnością rolniczą w zakresie produkcji zwierzęcej;

6) uzasadnione wielkością produkcji prowadzonej w gospodarstwie, adekwatne do panujących w nim warunków gospodarowania oraz racjonalne pod względem kosztów. W przypadku grupy rolników pomoc przyznaje się każdemu rolnikowi z tej grupy, w wysokości uzasadnionej zakresem prac wykonywanych przez każdego z nich przy użyciu przedmiotu operacji stanowiącego współwłasność, uwzględniającym zasoby i potrzeby gospodarstw tych osób;

7) mające bezpośredni związek z działalnością rolniczą prowadzoną w gospodarstwie;

8) spełniające wymagania określone przepisami prawa mającymi zastosowanie do danej inwestycji.

Kwota pomocy, o którą można się ubiegać
Maksymalna wysokość pomocy udzielona beneficjentowi w ramach interwencji I.10.4 w okresie realizacji Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej wynosi 200 tys. zł.

Pomoc przyznaje się:
1) w formie:

a) zryczałtowanej ustalonej według kosztów jednostkowych – w przypadku budowy nowych zbiorników/płyt do przechowywania nawozów naturalnych;
b) refundacji części kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjenta – w przypadku pozostałych inwestycji oraz kosztów ogólnych.

2) w wysokości:

a) do 65% kwoty stanowiącej sumę:

• iloczynów kosztów jednostkowych budowy nowych zbiorników/płyt do przechowywania nawozów naturalnych, oraz odpowiednio pojemności zbiornika do przechowywania nawozów naturalnych płynnych lub powierzchni płyty do gromadzenia i przechowywania nawozów naturalnych stałych,

• kosztów kwalifikowalnych – w przypadku pozostałych rodzajów inwestycji,

• kosztów ogólnych stanowiących nie więcej niż 10% sumy iloczynów kosztów jednostkowych oraz pozostałych kosztów kwalifikowalnych,

b) do 80% kosztów kwalifikowalnych w przypadku grupy rolników – na zakup maszyn lub urządzeń wykorzystywanych do produkcji rolniczej oraz na inwestycje niematerialne.

Kryteria wyboru
O kolejności przysługiwania pomocy decyduje suma uzyskanych punktów przyznawanych na podstawie następujących kryteriów wyboru operacji:

• Skala i rodzaj produkcji:

• Jeżeli operacja jest realizowana w gospodarstwie, w którym prowadzony jest chów lub prowadzona jest hodowla zwierząt gospodarskich i liczba zwierząt utrzymywanych w tym gospodarstwie, w przeliczeniu na DJP wynosi:

a) powyżej 5 DJP i nie więcej niż 60 DJP – przyznaje się 2 punkty,

b) powyżej 60 DJP i nie więcej niż 210 DJP – przyznaje się 4 punkty,

c) powyżej 210 DJP – przyznaje się 3 punkty.

Punkty są przyznawane, jeżeli zakres operacji jest bezpośrednio związany z prowadzeniem chowu lub hodowli zwierząt gospodarskich utrzymywanych w tym gospodarstwie.

• Jeżeli operacja jest realizowana w gospodarstwie, w którym powierzchnia upraw ogrodniczych (określonych w załączniku 2 do Wytycznych szczegółowych) wynosi:

a) powyżej 0,2 ha i nie więcej niż 5 ha – przyznaje się 2 punkty,

b) powyżej 5 ha i nie więcej niż 15 ha – przyznaje się 4 punkty,

c) powyżej 15 ha – przyznaje się 6 punktów.

Punkty są przyznawane, jeżeli zakres operacji jest bezpośrednio związany z prowadzeniem produkcji ogrodniczej w tym gospodarstwie.
W przypadku operacji realizowanej przez grupę rolników punkty przyznaje się w wysokości średniej arytmetycznej z liczby punktów przysługujących indywidualnie tym osobom.

•  Zastosowanie rozwiązań cyfrowych – jeżeli operacja obejmuje inwestycję, która dotyczy rozwiązań cyfrowych do wspomagania planowania nawożenia, precyzyjnej ochrony roślin, innych prac polowych lub zarządzania zasobami gospodarstwa – przyznaje się 2 punkty;

• Operacja realizowana przez grupę rolników – jeżeli operacja jest realizowana przez grupę rolników – przyznaje się 6 punktów;
• Poprawa efektywności wykorzystania nawozów – jeżeli operacja obejmuje inwestycję, która przyczyni się do poprawy efektywności wykorzystania nawozów mineralnych, organicznych, naturalnych lub produktów pofermentacyjnych – przyznaje się 4 punkty;
• Zmniejszenie zużycia lub poprawa efektywności wykorzystania środków ochrony roślin – jeżeli operacja obejmuje inwestycję dotyczącą zakupu maszyn lub urządzeń do:

1) niechemicznej ochrony roślin – przyznaje się 6 punktów,

2) chemicznej ochrony roślin – przyznaje się 4 punkty.
W przypadku gdy operacja dotyczy zarówno inwestycji, o której mowa w pkt. 1 oraz w pkt. 2, punkty przyznaje się, biorąc pod uwagę tylko tę inwestycję wchodzącą w skład tej operacji, która otrzymała największą liczbę punktów.

• Poprawa gospodarowania wodą – jeżeli operacja obejmuje inwestycję mającą na celu poprawę efektywności retencjonowania lub wykorzystania wody – przyznaje się 4 punkty;
• Poprawa sekwestracji węgla lub bioróżnorodności gleby – jeżeli operacja obejmuje inwestycję mającą na celu zwiększenie sekwestracji węgla lub bioróżnorodności gleby poprzez właściwe użytkowanie gruntami – przyznaje się 6 punktów;
• Położenie gospodarstwa na obszarze Natura 2000 – jeżeli operacja jest realizowana w gospodarstwie, w skład którego wchodzą UR położone na obszarze Natura 2000 – przyznaje się 1 punkt.

W przypadku operacji realizowanej przez grupę rolników, każdy z rolników należący do tej grupy, powinien spełniać ww. kryterium – tylko w takim przypadku będzie mógł zostać przyznany punkt za to kryterium.

Pomoc może być przyznana na operacje, które uzyskały co najmniej 6 punktów.

Sposób składania wniosków o przyznanie pomocy

Wnioski o przyznanie pomocy można składać wyłącznie drogą elektroniczną poprzez Platformę Usług Elektronicznych ARiMR (PUE ARiMR): https://epue.arimr.gov.pl

Za datę złożenia wniosku o przyznanie pomocy uznaje się dzień wystawienia przez ARiMR potwierdzenia złożenia wniosku. Złożenie wniosku będzie możliwe od dnia 23.10.2024 r.

Jeżeli wniosek o przyznanie pomocy nie został złożony za pomocą PUE, ARiMR pozostawia go bez rozpatrzenia oraz informuje o tym wnioskodawcę w takiej samej formie, w jakiej został złożony ten wniosek.

Cała korespondencja pomiędzy ARiMR a wnioskodawcą prowadzona jest (z pewnymi wyjątkami) przy wykorzystaniu PUE.

Przed wypełnieniem wniosku o przyznanie pomocy należy zapoznać się z Regulaminem naboru wniosków oraz Instrukcją wypełniania wniosku o przyznanie pomocy.

Do wniosku należy dołączyć stosowne dokumenty (określone w formularzu wniosku), z uwzględnieniem wskazań zawartych w ww. Instrukcji.

Należy zaznaczyć, że w przypadku grupy rolników wszelkie czynności dotyczące postępowania w sprawie o przyznanie pomocy (w tym wypełnienie i złożenie wniosku) lub w sprawie o wypłatę pomocy są dokonywane przez wyznaczonego przedstawiciela tej grupy. Dlatego też w przypadku składania wniosku przez grupę rolników wyznacza się spośród jej członków tzw. przedstawiciela grupy, który będzie reprezentował grupę przed ARiMR, w tym będzie upoważniony do wymiany korespondencji z ARiMR. Następnie należy zawrzeć umowę grupy rolników, na wzorze udostępnionym przez ARiMR, która określi zasady ubiegania się o wsparcie przez członków grupy.

Na co należy zwrócić szczególną uwagę sporządzając dokumentację

Zalecamy, aby wraz z wnioskiem o przyznanie pomocy złożyć wszystkie stosowne załączniki.

W przypadku grupy rolników należy załączyć na PUE załączniki dotyczące indywidualnie każdego członka grupy, jak i jego gospodarstwa, takie jak np. Informacja o gospodarstwie, itp. w ilości ilu występuje członków grupy. Załączniki wspólne dla operacji składa wraz z załącznikami dotyczącymi jego gospodarstwa przedstawiciel grupy.

Zwiększenie zawartości tłuszczu w mleku krów jest kluczowym celem wielu hodowców bydła mlecznego. Większa zawartość tłuszczu w mleku przekłada się na lepszą jakość produktów mlecznych, takich jak masło, śmietana, jogurt czy sery, co z kolei może generować większe zyski dla rolników. Istnieje wiele czynników wpływających na zawartość tłuszczu w mleku, w tym genetyka, dieta, warunki środowiskowe oraz ogólny stan zdrowia krów.

Każdy hodowca powinien zdawać sobie sprawę z tego, że wiele czynników determinuje zawartość tłuszczu w mleku. Najważniejszym z nich jest odpowiedni, przemyślany bilans dawki pokarmowej. Niska ilość tłuszczu w mleku nie musi być też koniecznie spowodowana przez kwasicę. Dlatego, jeśli ilość tego składnika w produkcie końcowym spada, przygotowywanie paszy to pierwszy etap, któremu należałoby się przyjrzeć. W tym artykule omówimy najważniejsze strategie i metody, które mogą pomóc w zwiększeniu zawartości tłuszczu w mleku krów.

1. Genetyka i selekcja hodowlana

Jednym z najważniejszych czynników wpływających na zawartość tłuszczu w mleku jest genetyka. Różne rasy krów charakteryzują się różnymi poziomami zawartości tłuszczu w mleku. Na przykład, krowy rasy Jersey produkują mleko o wyższej zawartości tłuszczu niż krowy rasy Holsztyńskiej. Dlatego hodowcy, którzy chcą poprawić skład mleka, powinni rozważyć selekcję hodowlaną, ukierunkowaną na zwierzęta o genetycznej predyspozycji do wyższej zawartości tłuszczu.

Aby osiągnąć pożądane wyniki, hodowcy mogą stosować zaawansowane techniki genetyczne, takie jak selekcja genomowa. Pozwala ona na identyfikację zwierząt z genami odpowiedzialnymi za wyższą zawartość tłuszczu, co przyspiesza proces hodowli krów produkujących bardziej tłuste mleko.

2. Zbilansowana dieta i jej wpływ na tłuszcz w mleku

Dieta jest kluczowym elementem wpływającym na skład mleka. Aby zwiększyć zawartość tłuszczu w mleku, należy dostarczać krowom pasze o odpowiednim składzie. Niektóre składniki diety mogą bezpośrednio wpływać na poziom tłuszczu w mleku. Oto kilka z najważniejszych czynników dietetycznych:

a) Tłuszcze w diecie krów

Dodawanie tłuszczów do diety krów jest jednym z najprostszych sposobów na zwiększenie zawartości tłuszczu w mleku. Warto jednak pamiętać, że nie każdy rodzaj tłuszczu będzie miał taki sam efekt. Wysoko przetworzone tłuszcze mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie krów, dlatego warto postawić na tłuszcze roślinne lub te naturalnie występujące w paszy.

Krowom można podawać dodatki tłuszczowe, takie jak oleje roślinne (np. olej lniany lub sojowy), tłuszcze chronione lub nasiona roślin oleistych (np. nasiona lnu czy rzepaku). Ważne jest jednak zachowanie umiaru, ponieważ zbyt duża ilość tłuszczów w diecie może obniżyć pobór suchej masy paszy, co z kolei może negatywnie wpłynąć na wydajność mleczną.

b) Włókno w diecie

Włókno jest niezbędnym składnikiem diety krów, ponieważ wpływa na procesy fermentacyjne w żwaczu, które są kluczowe dla produkcji tłuszczu mlecznego. Zbyt niska zawartość włókna w diecie może prowadzić do spadku zawartości tłuszczu w mleku. Dobrze zbilansowana dawka powinna zawierać odpowiednią ilość włókna strukturalnego, pochodzącego głównie z kiszonki z traw, lucerny czy słomy.

c) Składniki mineralne i witaminy

Niedobory składników mineralnych i witamin mogą prowadzić do zaburzeń metabolicznych i obniżenia jakości mleka. Szczególną uwagę należy zwrócić na dostarczenie odpowiedniej ilości wapnia, fosforu oraz magnezu. Witaminy, zwłaszcza A i D, również odgrywają istotną rolę w produkcji tłuszczu mlecznego.

d) Zrównoważone białko i energia

Białko i energia są kluczowe dla zdrowia krów i ich zdolności do produkcji mleka. Zbyt niski poziom białka w diecie może obniżać wydajność mleczną oraz zawartość tłuszczu. Ważne jest jednak, aby zachować odpowiedni stosunek białka do energii, aby nie zakłócić procesów fermentacyjnych w żwaczu.

3. Wpływ zdrowia i dobrostanu krów

Zdrowie krów ma bezpośredni wpływ na skład mleka. Krowy cierpiące na problemy zdrowotne, takie jak mastitis (zapalenie wymienia), mogą mieć obniżoną zawartość tłuszczu w mleku. Dlatego kluczowym elementem jest dbanie o zdrowie stada poprzez regularne badania, odpowiednie warunki higieniczne oraz właściwe żywienie.

a) Zapobieganie kwasicy żwacza

Kwasica żwacza jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych u krów, które mogą wpływać na obniżenie zawartości tłuszczu w mleku. Kwasica żwacza występuje, gdy w diecie znajduje się zbyt dużo łatwo fermentujących węglowodanów (np. zboża), a zbyt mało włókna. Zapobieganie kwasicy polega na zapewnieniu odpowiedniej ilości włókna strukturalnego oraz unikaniu nadmiernego spożycia koncentratów zbożowych.

b) Zdrowie metaboliczne krów

Prawidłowy metabolizm jest kluczowy dla produkcji mleka o wysokiej zawartości tłuszczu. Właściwa dieta i odpowiednia kondycja ciała krów pomagają zapobiegać problemom metabolicznym, takim jak ketoza, które mogą prowadzić do spadku jakości mleka. Monitorowanie stanu zdrowia krów i szybka reakcja na pierwsze oznaki problemów zdrowotnych może pomóc w utrzymaniu wysokiej zawartości tłuszczu w mleku.

4. Środowisko i zarządzanie stadem

Oprócz diety i zdrowia, warunki środowiskowe oraz sposób zarządzania stadem mają duży wpływ na jakość mleka.

a) Komfort krów

Krowy przebywające w komfortowych warunkach mają większą szansę na produkcję mleka o wyższej zawartości tłuszczu. Należy zapewnić im odpowiednią przestrzeń, dostęp do czystej wody oraz wygodne legowiska. Zbyt wysoka temperatura, stres cieplny oraz brak dostępu do czystej wody mogą obniżyć wydajność mleczną i zawartość tłuszczu.

b) Regularność doju

Regularność doju ma również znaczenie dla jakości mleka. Ważne jest, aby dojarki były w odpowiednim stanie technicznym, aby nie powodować nadmiernego stresu dla krów. Regularne i spokojne dojenie pozwala na utrzymanie stabilnej produkcji mleka o odpowiedniej zawartości tłuszczu.

c) Czas pastwiskowy i wypas

Krowy wypasane na świeżym pastwisku mogą produkować mleko o wyższej zawartości tłuszczu, zwłaszcza jeśli pastwisko bogate jest w rośliny bogate w tłuszcze i włókno, takie jak koniczyna czy lucerna. Ważne jest jednak, aby pastwisko było dobrze zarządzane, a krowy miały regularny dostęp do wysokiej jakości roślinności.

5. Suplementy diety i dodatki paszowe

Wzbogacenie diety o dodatki paszowe może pomóc w zwiększeniu zawartości tłuszczu w mleku. Do najczęściej stosowanych dodatków należą:

• Probiotyki: Pomagają w utrzymaniu zdrowego środowiska w żwaczu, co może poprawić fermentację i produkcję tłuszczu.
• Bufory żwaczowe: Mogą zapobiegać kwasicy żwacza i poprawiać ogólną wydajność mleczną.
• Drożdże paszowe: Wpływają korzystnie na procesy trawienne i fermentacyjne, co może przyczynić się do wzrostu zawartości tłuszczu.

Podsumowanie

Zwiększenie zawartości tłuszczu w mleku krów to proces złożony, który wymaga odpowiedniego zarządzania stadem, zbilansowanej diety oraz troski o zdrowie i komfort krów. Kluczowe jest dostarczenie krowom odpowiedniej ilości włókna i tłuszczu w diecie, dbanie o ich zdrowie metaboliczne oraz unikanie problemów zdrowotnych, takich jak kwasica żwacza. Hodowcy powinni także zwrócić uwagę na selekcję genetyczną oraz odpowiednie zarządzanie środowiskiem, w którym przebywają krowy. Zastosowanie tych strategii w praktyce może przyczynić się do znacznego zwiększenia zawartości tłuszczu w mleku, co z kolei przełoży się na wyższą jakość produktów mlecznych i korzyści finansowe dla rolników.

TMR (ang. Total Mixed Ration) to obecnie jeden z najpopularniejszych systemów żywienia krów mlecznych na świecie. System ten oparty jest na zadawaniu wymieszanych pasz treściwych, objętościowych oraz dodatków. Elementy te są siekane, mieszane w wozie paszowym w celu uzyskania jednorodnej mieszaniny.

Ten system żywienia ma wiele zalet. Są to między innymi: możliwość zadawania paszy raz dziennie, większa kontrola nad pobraniem suchej masy, możliwość redukcji kosztów żywienia oraz wprowadzenie do dawki pasz mniej smakowitych.

TMR to forma zadawania paszy przeżuwaczom w łatwy i wygodny sposób dla hodowcy, tak aby zwierzę miało w pełni zaspokojone potrzeby bytowe i produkcyjne. Przygotowanie TMR-u wydaje się być łatwe, ale jest to tylko złudzenie. 

Idea przyrządzania TMR-u, czyli kompletnej zmiksowanej dawki dla przeżuwaczy, wydaje się bardzo prosta. Trzeba wrzucić do wozu paszowego wszystkie potrzebne składniki, według wcześniej ustalonej receptury, wymieszać ze sobą i podać je zwierzętom. TMR to z pozoru proste rozwiązanie w żywieniu krów mlecznych, które ma ułatwiać pracę, a także zwiększać efektywność i zdrowotność zwierząt. W praktyce okazuje się, że podczas jego przygotowania łatwo można popełnić sporo błędów. Przy sporządzaniu rutyna może się okazać zgubna.

TMR to odpowiednio zbilansowana dawka pokarmowa, która powinna zaspokoić potrzeby żywieniowe zwierzęcia. Charakteryzuje się powtarzalnością i jednorodnością. W celu prawidłowego skomponowania dawki należy znać skład chemiczny produktów bazowych, które będą używane do skarmiania zwierząt. Wartości tabelaryczne lub książkowe są tylko swego rodzaju wskaźnikiem tych, jakie najczęściej dana pasza posiada w swoim składzie. Ważne jest, aby dokładnie znać wartości komponentów występujących w danym gospodarstwie. Przy ich określaniu każdorazowo trzeba brać pod uwagę informacje z własnych danych. Należy bowiem uwzględnić różnice wynikające np. ze stanowiska, odmiany, sposobu nawożenia w gospodarstwach oraz zmienność warunków w latach.

Analiza pasz objętościowych 

Analizę im pasz objętościowych stosowanych w gospodarstwie, którymi skarmiamy najwięcej, można zlecić na zewnątrz. Wykonanie badań jest uzasadnione, ponieważ nawet drobne różnice w wynikach potrafią się przełożyć na nieodpowiednio zbilansowaną dawkę. Analizy te przeprowadzane są przez wytwórnie pasz, z którymi się współpracuje, PFHBiPM oraz wyższe uczelnie o profilu rolniczym.

Analiza paszy pozwala na dokładne zbilansowanie TMR-u pod względem zapotrzebowania produkcyjnego krów. Ważna jest również jakość wyjściowa produktów, z których przygotowuje się dawkę pokarmową dla krów. Powinny być one najwyższej jakości – wówczas będą miały wysoką wartość pokarmową i chętniej będą pobierane przez zwierzęta. Najlepiej uwzględnić to już podczas zbioru i konserwacji.

Jednolita struktura dawki

Sensem tworzenia TMR-u jest uzyskanie jednolitej struktury dawki, w której zwierzęta nie będą mogły przebierać i jej sortować. Nie oznacza to jednak, że można go mieszać i rozdrabniać do woli, gdyż pod pojęciem struktury kryje się także odpowiednie pocięcie TMR-u i jego rozdrobnienie. Zbyt mocno rozdrobniony TMR negatywnie wpływa na środowisko i mikroorganizmy bytujące w żwaczu oraz słabiej podrażnia pysk krowy. Zmniejsza się przez to wydzielanie śliny, która głównie buforuje kwaśne środowisko w żwaczu, zapobiegając kwasicy.

Ocena struktury TMR-u

Najprostszym sposobem oceny struktury fizycznej TMR-u jest obserwacja krów w stadzie. Podczas odpoczynku krów, czyli podczas przerwy między dojami czy zadawaniem paszy, 40-50% z nich powinno przeżuwać paszę wcześniej pobraną. Ocenę wzrokową najlepiej potwierdzić prostym i krótkim badaniem polegającym na ocenie struktury przy użyciu specjalnych sit „Penn State”. Urządzenie składa się z trzech sit o różnej wielkości oczek. Umożliwiają one ocenę udziału poszczególnych ilości cząsteczek w dawce oraz na tacy, na której znajdą się najmniejsze frakcje. 

Zawartość poszczególnych cząstek w TMR-ze

Sito	Wielkość oczek	Wielkość cząsteczek	TMR
Górne	19 mm	>19 mm	2-8%
Środkowe	8 mm	8-19 mm	30-50%
Dolne	4 mm	4-8 mm	10-20%
Taca	–	<4 mm	30-40%

Metoda nie wymaga dużego wysiłku i nakładów pracy, jedynie dostępu do urządzenia. Kupując gotowe pasze, koncentraty lub dodatki z firm paszowych, można liczyć na pomoc przedstawiciela danej firmy, który dokonuje takiej analizy, najczęściej nieodpłatnie, i pomaga jak najlepiej dopasować TMR do potrzeb danego gospodarstwa.

Idealny TMR 

Istotnym czynnikiem w tworzeniu idealnego TMR-u jest jego odpowiednie pocięcie i wymieszanie. Tutaj główną rolę odgrywa wóz paszowy. Nie bez znaczenia jest także kolejność zadawania komponentów oraz czas ich mieszania. W każdym z wozów cały ten proces może przebiegać inaczej. Nie ma jednego „złotego przepisu”, jak odpowiednio przygotować TMR. Są jednak pewne zalecenia, podobne dla większości wozów paszowych.

Mieszanie komponentów

Mieszanie komponentów powinno się zaczynać od pasz najlżejszych i najdłuższych (słoma, siano, sianokiszonka). Ich czas przebywania w zbiorniku powinien być odpowiednio długi, aby mogły być równomiernie rozdrobnione i wymieszane. W dalszym etapie zaleca się dodać pasze o większym ciężarze właściwym (kiszonka z kukurydzy, wysłodki, młóto), które docisną lżejsze frakcje i równomiernie się z nimi połączą. Na końcu winno się dorzucić pasze treściwe oraz dodatki, które, obracając się z góry na dół, przylepią się do reszt składników.

Kontrola TMR-u w paszowozie

Jakość cięcia i mieszania TMR-u należy kontrolować poprzez okresowy monitoring elementów roboczych wozu paszowego. W pierwszym etapie sprawdza się noże odpowiadające za właściwe rozdrobnienie poszczególnych komponentów. Ponadto należy wykluczyć błędy pomiaru, kontrolując prawidłowe działanie wagi w paszowozie. Błędne wskazania wagi mogą znacząco wpłynąć na powtarzalność dawki, co będzie skutkowało spadkiem produkcji mleka.

Pamiętajmy, że krowy nie powinny stać przy pustym stole, TMR powinien być dostępny przez co najmniej 20 h/dobę.

Białko jest najdroższym komponentem  dawki, dlatego też ważne jest z jakiego źródła pochodzi. Duży udział kiszonki z kukurydzy oraz traw w żywieniu bydła wymaga stosowania pasz białkowych. Z reguły białko uzupełniane jest dodatkiem pasz treściwych, ale te niestety są bardzo drogie.  Najtańsze białko, zawarte w  kiszonkach z traw i lucerny, charakteryzuje się wysoką wartością biologiczną i dużym rozkładem przez bakterie żwaczowe.

Zawartość białka w paszach objętościowych z trwałych użytków zielonych waha się w zależności od gatunku uprawianych roślin,  najbogatsza w ten składnik jest lucerna (ponad 20% białka), nieco mniej zawierają trawy (zwykle w granicach 8-15%), lecz możliwe jest również osiągnięcie wartości wyższych, przekraczających nawet 20%. Ilość białka i jego dostępność dla zwierząt zmienia się bowiem wraz z fazą rozwojową rośliny – im starsza, tym mniej jest białka, a strawność takiej paszy niższa- dlatego też bardzo ważny jest zbiór w optymalnym terminie. Wpływ na zawartość białka ma również poziom nawożenia. Pasze z trwałych użytków zielonych są paszami bezpiecznymi, mogą być one stosowane do woli, bez ryzyka negatywnego wpływu na zdrowotność zwierząt, czego nie da się powiedzieć o paszach treściwych, a także drobno pociętej kiszonce z kukurydzy.

Najbardziej rozpowszechnionym dodatkiem białkowym przy intensywnej produkcji jest poekstrakcyjna śruta sojowa. Odznacza się ona najlepszą smakowitością i najwyższą strawnością jelitową białka, dlatego też powinna być stosowana w pierwszej fazie laktacji. Białko sojowe, które niemalże w połowie nie ulega rozkładowi w żwaczu, trafia do jelita cienkiego, a ponadto charakteryzuje się bardzo dobrym składem aminokwasowym (zawiera duże ilości lizyny). Wadą śruty sojowej jest zawartość fitoestrogenów, które w większej ilości mogą powodować zaburzenia w rozrodzie i cena.

Śruta poekstrakcyjna rzepakowa zawiera mniej białka ogólnego, jest ono bardziej podatne na rozkład w żwaczu i ze względu na związki fenolowe jest mniej smaczna. Zwierzęta dorosłe po przyzwyczajeniu mogą dostawać maksymalnie 2,5 kg śruty rzepakowej. Przy wydajności powyżej 30 kg mleka dziennie i większym udziale pasz treściwych w dawce pokarmowej, wyraźniej zaznacza się wpływ smakowitości pasz na pobranie paszy. Ilość zjadanej paszy, zwłaszcza w okresie okołoporodowym, jest celem najważniejszym i często decydującym w profilaktyce chorób metabolicznych. Wówczas śruta rzepakowa nie powinna być jedyną paszą treściwą uzupełniającą białko. Jeżeli nie dysponujemy jednak innymi paszami białkowymi, lepiej  zastosować śrutę rzepakową niż żywić krowy dawką, w której brakuje białka. Wadą jest również zmienna jakość tego komponentu paszowego. Zdarza się bowiem,  śruta „przypalona”, której wartość paszowa, a tym samym również wartość białka jest niższa.

Pełnotłuste nasiona soi kuszą nas dużą zawartością białka ok. 35-40 %. w s.m. ale zawierają także sporo składników antyżywieniowych i tłuszczu surowego.  Duża część tych związków jest nieodporna na ogrzewanie, dlatego też  działając wysoką temperaturą ciśnieniem oraz parą wodną lub wodą, udaje się je unieczynnić. Zabiegi te  zwiększają jakość białka oraz podwyższają jego strawność, a także wpływają  na poprawę smakowitości nasion sojowych. Nie należy jednak stosować  temperatury powyżej 180ºC, ponieważ reakcja zachodząca pomiędzy aminokwasami i cukrami, może doprowadzić do znacznego obniżenia dostępności aminokwasów (zwłaszcza lizyny), czy nawet denaturacji białka. Bardzo ważne jest także odpowiednie rozdrobnienie nasion przed skarmieniem, poprzez śrutowanie, gniecenie czy granulowanie. Ponadto nasiona surowe, nie poddane obróbce termicznej ulegają jełczeniu, ponieważ zawarty w nich tłuszcz jest niestabilny. Obróbka termiczna sprawia, że zawarty w nasionach soi tłuszcz bardziej odpornym na utlenianie oraz mniej podatny na rozkład w żwaczu. Udział pełnotłustych nasion soi w dawkach pokarmowych dla krów zwiększa ich wartość energetyczną, ale ich dobowa dawka nie powinna przekraczać 2 kg/krowę. Olej surowy zawarty w nasionach może prowadzić do zaburzenia fermentacji w żwaczu i obniżenia strawności włókna.

Na rynku dostępna jest także śruta słonecznikowa, jednak jej wartość zależy od udziału łuski. Śruta z nasion łuskanych jest jedną z najlepszych pasz treściwych, jednak rzadko występuje w handlu. Białko słonecznikowe ma dobry skład, przede wszystkim zawiera więcej lizyny i metioniny niż większość innych śrut i przez to jego wartość biologiczna jest dość wysoka. Przy zbyt silnym ogrzewaniu w czasie ekstrakcji oleju ilość lizyny może się znacznie zmniejszyć, ponieważ ten aminokwas częściowo się rozkłada.

Nasiona roślin strączkowych, które mogą być przez rolników pozyskiwane we własnych gospodarstwach mimo znacznie wyższej zawartości białka niż zboża, nie mogą zastąpić śrut poekstrakcyjnych. Niestety prawie wszystkie zawierają w sobie substancje antyżywieniowe,  które nadają paszy gorzki smak, obniżają strawność i absorpcję składników pokarmowych, pogarszają ich przyswajalność przez zwierzęta. Ponadto trzeba pamiętać, że u dorosłych przeżuwaczy z pełną zdolnością  trawienia w żwaczu, białko nasion strączkowych ulega silnemu rozkładowi bakteryjnemu  przez co zmniejsza się jego wartość odżywcza. Współczynnik rozkładu w żwaczu białka grochu i łubinu jest najwyższy spośród wszystkich pasz. Białko to jednak wykazuje niedobór metioniny,  aminokwasu  limitującego  produkcję mleka. Zawiera natomiast więcej w porównaniu ze zbożami lizyny, włókna oraz znacznie wyższą w porównaniu do zbóż ilość związków mineralnych, wśród których dominuje fosfor. Ziarno roślin strączkowych może  być stosowane jako komponent mieszanek treściwych przede wszystkim w żywieniu bydła opasowego bobik można  podawać  zwierzętom starszym – krowom mlecznym i opasom po ukończeniu 0,5 roku życia w ilości maksymalnej do 1,5 kg. Groch może być wykorzystywany w żywieniu krów mlecznych  w ilości ok. 1 kg, natomiast w żywieniu starszych opasów ze względu na właściwości tuczące dawka dobowa może wynosić do 2,5 kg.

Młóto jest paszą mlekopędną zawierającą około 26-28 % białka w suchej masie. Jest to białko odporne na rozkład żwaczu, ponad połowa przechodzi ze żwacza nierozłożona.  Młóto kiszone jest bardzo dobrym komponentem TMR-u, ponieważ ze względu na swoją strukturę ogranicza sortowanie pasz przez krowy. Młóto najlepiej stosować w początkowej i środkowej fazie laktacji w połączeniu  z kiszonką z kukurydzy i kiszonką z traw. Nie należy podawać zbyt dużych ilości młóta, aby nie stracić strukturalności dawki, tym samym narażając zwierzęta na wystąpienie zaburzeń metabolicznych. Problemem jest z całą pewnością zakiszenie młóta, ze względu na niewielką zawartość cukrów – energii, co może powodować znaczne straty. Kolejnym problemem jest również sezonowość i dostępność młóta, która wzrasta wraz z produkcją piwa – czyli w okresie letnim, a zmniejsza się zimą.

Na rynku dostępne jest także młóto browarniane suszone. Dawki młóta świeżego lub kiszonego wynoszą do 8 kg/krowę/dzień, natomiast młóta suszonego do 3 kg.

W ostatnich latach dostępny jest również suszony wywar – DDGS. Jakość suszonego wywaru gorzelniczego z kukurydzy zależy w dużym stopniu od temperatury suszenia i granulowania. Susz produkowany w zbyt wysokiej temperaturze charakteryzuje się nieprzyjemnym zapachem spalonego produktu, posiada kolor ciemno-brązowy i jest niechętnie pobierany przez zwierzęta. Strawność składników pokarmowych zawartych w takim wywarze jest wyraźnie obniżona, co powoduje, że jego wartość pokarmowa jest także niższa w porównaniu z analogicznym produktem suszonym w niższej temperaturze. Wyprodukowany susz należy przechowywać w odpowiednich warunkach, zwłaszcza przy określonej niskiej wilgotności. W pomieszczeniach zbyt wilgotnych susz pleśnieje i mogą pojawić się wówczas różnego rodzaju toksyczne grzyby, produkujące substancje zwane mikotoksynami. W żywieniu cieląt można stosować mieszanki treściwe z udziałem 15% suszonego wywaru kukurydzianego, natomiast w żywieniu krów mlecznych mieszanki treściwe zawierające 20-25% suszonego wywaru. Większe ilości DDGS (do 25%) można stosować w żywieniu krów otrzymujących w dawce podstawowej kiszonkę z lucerny lub traw. Skarmiając kiszonkę z kukurydzy mieszanka treściwa może zawierać max. 20% DDGS.

Dla dorosłych przeżuwaczy alternatywą może być  mocznik, pod warunkiem wcześniejszego przyzwyczajenia zwierząt, tak by pełną dawkę mocznika krowa otrzymała nie wcześniej niż w trzecim tygodniu od rozpoczęcia stosowania. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę i zachować ogromną ostrożność podczas uzupełniania dawki pokarmowej tą substancją, gdyż bywa ona często dodawana do pasz gotowych produkowanych przez wytwórnie pasz. Mieszanka treściwa może  zawierać 1-2% mocznika (10-20g w 1kg mieszkanki). Dzienna dawka mocznika w ilości 100-120 g przy kiszonce z kukurydzy stanowi dawkę bezpieczną dla krów, należy zwracać uwagę aby nie był zbrylony. Mocznik krowom mlecznym można podawać w kilku kombinacjach. Jako dodatek rozdawany z ręki czy jako jeden z komponentów paszowych wymieszanych w wozie paszowym razem z podstawową mieszanką TMR. Można również przygotować mocznikowane ziarno zbóż lub dodać mocznik podczas przygotowania kiszonki z kukurydzy. Pamiętajmy jednak, że taka pasza nie może być podawana młodym zwierzętom o nierozwiniętych przedżołądkach. Badania wskazują, by maksymalne dawki dzienne mocznika nie przekraczały 135 g na krowę na dzień. Przekroczenie tego poziomu jest toksyczne dla organizmu krowy, może prowadzić do zatrucia. Mocznik to tanie źródło białka dla hodowców  bilansujących dawki pokarmowe i obserwujących  jego poziom w mleku. 1 kg mocznika  to równowartość 2,8 kg białka ogólnego, dla porównania: 1 kg poekstrakcyjnej śruty sojowej tego białka zawiera ok. 0,45 kg.

Analizując wartość białkową pasz zwróćmy uwagę, iż faktyczną wartość pokarmową białka paszy (BTJN, BTJE) będzie określała tylko jedna z tych wartości i będzie to zawsze ta niższa. W idealnie zbilansowanej dawce pokarmowej powinniśmy dążyć do BTJN = BTJE. W dużym uproszczeniu białko pobrane  (mówiąc białko myślimy: azot x 6,25) trafia do żwacza. Część przechodzi w postaci niezmienionej do dalszych odcinków przewodu pokarmowego (BTJP).  Przy wysokich wydajnościach powinno ono stanowić 35-40% białka ogólnego. Białko to nazywamy często białkiem by pass, jest  wartością zmienną i zależy od tempa w jakim opuszcza ono treść żwacza. Im krowa bardziej wydajna, pobiera większe ilości paszy, tym treść żwacza opuszcza go szybciej. Mikroorganizmy mają mniej czasu na rozkład białka paszy i większa jego część nie ulega degradacji w żwaczu. Druga część, znacznie większa, podlega rozkładowi  i jest wykorzystywana przez  drobnoustroje  żwacza. Aby zostało w pełni wykorzystane niezbędna jest energia w żwaczu. Przy niedoborze energii amoniak, będący produktem rozpadu białka, przedostaje się do krwi, obciążając organizm krowy.  Białko mikrobiologiczne jest  najcenniejszym z białek, dlatego też najważniejsze w żywieniu bydła jest stworzenie dobrych warunków do fermentacji w żwaczu.

Pamiętajmy, że niedobór białka obniża produkcję, ale przekarmianie białkiem jest  drogie oraz niezdrowe dla krów mlecznych. Nadmiar białka w dawce pokarmowej, zwłaszcza  przy niedoborze energii  powoduje powstawanie w żwaczu nadmiernych ilości amoniaku, który nie może zostać przetworzony w białko bakteryjne. Nie ma zależności pomiędzy zawartością białka ogólnego w dawce, a % zawartością białka w mleku, a więc nie ma sensu zwiększanie zawartości białka ogólnego w dawce, jeżeli otrzymujemy sygnał o małej zawartości białka w mleku.

Kwaśny węglan sodu, znany także jako soda oczyszczona, to związek chemiczny o wzorze NaHCO3. Kwaśna soda działa jako bufor, który pomaga utrzymać optymalne pH w żwaczu bydła, zapobiegając zakwaszeniu i wspomagając proces trawienia.

Karmienie bydła paszą objętościową, zawierającą duże ilości potasu, często powoduje niedobór sodu. Wśród typowych objawów deficytu tego pierwiastka znajdują się: utrata apetytu, niska wydajność mleczna, obniżona zawartość białka w mleku oraz utrata sierści.

Kwaśny węglan sodu jako źródło sodu w mieszankach paszowych, produkt potocznie zwany sodą znajduje zastosowanie jako dodatek w mieszankach paszowych dla wszystkich zwierząt gospodarskich. Niedobór sodu zmniejsza wykorzystanie białka i energii z paszy, powoduje zahamowanie wzrostu zwierząt, u niosek obniża nieśność. W żywieniu przeżuwaczy opartym na dużych dawkach paszy treściwej jest powszechnie stosowany jako bufor; szybko neutralizuje niskie pH treści żwacza, dzięki czemu zmniejsza ryzyko wystąpienia kwasicy.

Zastosowanie sody oczyszczonej w żywieniu zwierząt hodowlanych

Kwaśna soda oczyszczona pełni kluczową rolę w trawieniu, gdyż:

• utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową w żwaczu
• wspiera procesy fermentacji bakteryjnej
• pomaga w przyswajaniu składników odżywczych
• zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych

Dawkowanie sody oczyszczonej w diecie bydła

Optymalne dawkowanie kwaśnego węglanu sodu zależy od potrzeb zwierzęcia oraz zawartości sodu w paszach. Zazwyczaj wynosi od 0,5% do 1,5% suchej masy dawki pokarmowej. Warto jednak pamiętać, że dawkowanie może się różnić w zależności od stanu zdrowia, wieku czy stadium laktacji u krów mlecznych. Dlatego zawsze należy skonsultować się z weterynarzem lub specjalistą ds. żywienia zwierząt hodowlanych przed wprowadzeniem zmian w diecie zwierząt i dostosować dawkowanie do indywidualnych potrzeb hodowli.

W jakiej postaci sprzedawany jest kwaśny węglan sodu?

Na rynku dostępne są różne rodzaje kwaśnego węglanu sodu, które różnią się m.in. czystością i granulacją. Kwaśna soda występuje w formie:

• proszku
• granulatu
• tabletek

Wybór sody oczyszczonej zależy od preferencji hodowcy oraz dostępności na rynku. Proszek i granulat są łatwe do zmieszania z innymi składnikami pasz, natomiast tabletki są wygodne w dawkowaniu.

Regulacja pH w przewodzie pokarmowym bydła

Optymalne pH w żwaczu bydła jest kluczowe dla właściwego przebiegu procesów trawienia oraz przyswajania składników pokarmowych. Zakwaszenie żwacza może prowadzić do zaburzeń metabolicznych i spadku wydajności zwierząt.

Aby utrzymać prawidłowe pH w żwaczu, można stosować różne metody, takie jak:

• odpowiednie łączenie pasz o różnym działaniu buforującym,
• kontrolowanie wielkości cząstek pasz,
• stosowanie sody oczyszczonej jako bufora.

Kwaśny węglan sodu jako skuteczny regulator pH

Kwaśny węglan sodu jest uważany za jeden z najbardziej skutecznych regulatorów pH w żywieniu zwierząt hodowlanych. Jego stosowanie pozwala na utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej, zapewniając prawidłowe funkcjonowanie żwacza i optymalne warunki dla procesów trawienia.

Podsumowanie

Kwaśny węglan sodu odgrywa istotną rolę w żywieniu zwierząt hodowlanych, wpływając na prawidłowe trawienie, przyswajanie składników pokarmowych oraz utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. Dostępny w różnych formach, jest łatwy w zastosowaniu i skuteczny jako regulator pH. Stosowanie kwaśnego sody oczyszczonej w diecie bydła przyczynia się do poprawy ich zdrowia i wydajności, a także zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych.

Kukurydza to druga najważniejsza roślina rolnicza w Polsce. Niekiedy określana jest mianem uprawy dla leniwych, ale każdy kto ją wysiewał co najmniej przez kilka sezonów wie, że wcale nie jest ją prosto uprawiać. Zagrożeń dla tej rośliny nie brakuje, włącznie z tzw. rynkowymi, które wpływają na opłacalność produkcji.

Wiosna to bardzo ważna pora roku pod kątem rozwoju kukurydzy, gdyż nie można zapominać, że to na tym etapie już zaczyna budować się struktura przyszłego plonu.

Pod kątem czynników środowiskowych wiadomo, że kukurydza jest mniej lub bardziej podatna na przymrozki, chłody, bardzo wysokie temperatury, silne promieniowanie słoneczne, nadmiar lub niedobory wody, nie zapominając o gradobiciach czy bardzo silnych wiatrach, które mogą mechanicznie uszkadzać plantacje. Sama kukurydza ma konkretne wymagania stanowiskowe, stąd, gdy te są nieodpowiednie i dodatkowo oddziałują na rośliny czynniki pogodowe to stresy środowiskowe mogą się pogłębiać, a to ma wpływ na wysokość i jakość plonu.

Pomimo, że na plantacjach kukurydzy wstępuje ponad 50 gatunków szkodników, to poważne znaczenie gospodarcze ma jedynie kilka z nich. Do najważniejszych i najpowszechniej występujących zaliczyć należy: ploniarkę zbożówkę, mszyce, wciornastki i omacnicę prosowiankę.

Lokalną szkodliwością odznaczają się drutowce, rolnice, urazek kukurydziany, a także zwierzęta łowne (głównie dziki) oraz ptaki. Gatunkiem, który systematycznie zwiększa zasięg swojego występowania jest stonka kukurydziana, która od połowy 2014 roku nie jest już organizmem kwarantannowym. Na niektórych plantacjach poważne szkody mogą powodować również: śmietka kiełkówka, piętnówki oraz pędraki. Pozostałe szkodniki zwykle nie stanowią dużego zagrożenia dla wysokości plonu kukurydzy, niemniej gdy wystąpią licznie, wówczas takowe mogą się pojawić. Niezmiernie ważny pozostaje zatem systematycznie prowadzony monitoring ich występowania.

Tu przechodzimy do coraz bardziej istotnego problemu jakim jest pojaw chorób i szkodników kukurydzy. W odróżnieniu od chwastów, te grupy agrofagów nie występują tak regularnie. Bardzo często ich liczny pojaw cechuje się lokalnością. Prawdą jest zatem, że nie każda plantacja wymaga bezpośredniej formy ograniczania pojawu chorób i szkodników. Na zagrożenie z ich strony bardzo duży wpływ obok pogody ma choćby stanowisko i jego okolica, zastosowane uproszczenia agrotechniczne, czy też kwestia podatności wysianych odmian na niektóre organizmy szkodliwe.

Spośród wiosennych zagrożeń ze strony patogenów największe znaczenie mają te, które mogą wywoływać zgorzel siewek oraz głownię guzowatą kukurydzy, tudzież lokalnie głownię pylącą kukurydzy. Na tym etapie rozwoju kukurydzy mają już także znaczenie te grzyby rodzaju Fusarium, które mogą w późniejszym czasie wywołać fuzariozę kolb oraz tzw. fuzariozę łodyg.

Wiosenne zagrożenia ze strony szkodników obejmują pojaw różnych organizmów. Mogą to być ptaki wydziobujące wysiane ziarniaki lub wyrywające siewki. Zgłaszane są szkody powodowane przez zwierzynę łowną, głównie dziki. Owadzie zagrożenia to głównie szkodniki glebowe, zwłaszcza drutowce, czasami pędraki, śmietki (kiełkówka i glebowa) oraz rolnice. Rośnie liczba zgłoszeń z pól prowadzonych w monokulturze o szkodliwości larw stonki kukurydzianej, które lokalnie wykładają dziesiątki hektarów. Bardzo powszechnym szkodnikiem młodych roślin kukurydzy jest ploniarka zbożówka, której szkodliwość w ostatnich latach mocno wzrosła, szczególnie w okresach chłodnych wiosen. Wiosną pojawiają także pierwsze osobniki mszyc, wciornastków, ale także choćby zwójkówki, ślimaki nagie oraz jeszcze kilka innych gatunków, głównie o znaczeniu marginalnym.

Dla potrzeb ograniczenia negatywnego wpływu patogenów i szkodników pojawiających się wiosną na wysokość i jakość plonów kukurydzy podejmuje się działania zmierzające do ograniczania liczebności ich populacji. W integrowanej ochronie kukurydzy przed szkodnikami do dyspozycji rolników pozostają cztery metody wpływania na liczebność oraz szkodliwość tej grupy agrofagów: agrotechniczna, hodowlana, biologiczna i chemiczna. Metody niechemiczne zawsze mają pierwszeństwo zastosowania. W niniejszym artykule zostaną opisane jedynie metody biologiczne i chemiczne dostępne do ograniczania niektórych wiosennych zagrożeń, gdyż warto wiedzieć, że część organizmów, zwłaszcza owadzich nie da się zwalczać w sposób bezpośredni z powodu braku zarejestrowanych środków ochrony roślin. Tutaj poważnym problemem jest sytuacja związana z ploniarką zbożówką, której nie da się na ten moment zwalczać, bo żaden insektycyd nie ma stosownej rejestracji w kukurydzy. Taka sytuacja ciągnie się już od kilku lat.

Ochrona przed wiosennymi zagrożeniami w przypadku chorób kukurydzy jest na ten moment wystarczająca pod kątem doboru preparatów, niemniej w przypadku szkodników jest ograniczona do kilku gatunków szkodników.

Wykaz aktualnie zarejestrowanych preparatów chemicznych w postaci zapraw nasiennych do ograniczania niektórych chorób i szkodników kukurydzy prezentuje tabela 1. Warto kupując materiał siewny dowiedzieć się jaka zaprawa nasienna została na niego odgórnie zastosowana i czy nie ma potrzeby jego doprawienia zoocydem.

Obok zapraw nasiennych, plantatorzy kukurydzy do ograniczania drutowców i larw stonki kukurydzianej mogą użyć także mikrogranulaty oparte o teflutrynę, lambda-cyhalotrynę bądź cypermetrynę, które aplikuje się do gleby w czasie siewu kukurydzy. Żeby je użyć trzeba mieć siewnik dostosowany do aplikacji tego typu środków (tabela 2).

W zasiewach kukurydzy w okresie wiosennym zastosować można także biopreparat nematologiczny, który jest przeznaczony do ograniczania larw stonki kukurydzianej w sytuacji, gdy kukurydza jest wysiewana w monokulturze. Używa się tu owadobójczego nicienia gatunku Heterorhabditis bacteriophora (tabela 4). Takie biopreparaty oparte o pożyteczne nicienie nie podlegają w Polsce rejestracji, gdyż zawierają makroorganizmy. Biopreparat po rozrobieniu w wodzie aplikuje się do gleby rzędowo za pomocą podajnika do nawozów płynnych w trakcie siewu kukurydzy. Uwolnione do wilgotnej gleby larwy infekcyjne nicienia aktywnie szukają larw stonki i je pasożytują doprowadzając do ich śmierci. Trzeba mieć jednak świadomość, że susza wiosenna to czynnik ograniczający aktywność nicieni owadobójczych w glebie.

Na omacnice prosowiankę nawet dwa zabiegi

Jednym z najważniejszych zabiegów wykonywanych w kukurydzy jest zwalczanie omacnicy prosowianki. Jest ono konieczne na tych plantacjach, które leżą w rejonie, gdzie gąsienice w roku wcześniejszym uszkodziły co najmniej 15 proc. roślin w uprawie na ziarno lub 20-30 proc. w uprawie na kiszonkę i CCM, bądź też, gdy w trakcie bieżących obserwacji stwierdzi się 6-8 złóż jaj na 100 roślin.
Do zwalczania omacnicy prosowianki można zastosować insektycydy: Arkan 050 CS lub Karate Zeon 050 CS lub Lambda CE Z 050 CS lub Wojownik 050 CS, które stosuje się w dawce 0,2 l/ha. Można także użyć preparat: Karate 2,5 WG w dawce 0,20-0,40 kg/ha lub Sparviero w dawce 0,125 l/ha lub Proteus 110 OD w dawce 0,5 l/ha, a także Steward 30 WG, Sakarb 30 WG oraz Rumo 30 WG stosowane w dawce 0,125-0,15 kg/ha.

W zależności od stopnia zagrożenia ze strony gąsienic wykonuje się od jednego do dwóch zabiegów ochronnych. W rejonach silnie zagrożonych pierwszy zabieg chemiczny (dodatkowy) wykonuje się na przełomie pierwszej i drugiej dekady lipca, gdy zaczynają się liczne wylęgi gąsienic ze złóż jaj, natomiast drugie opryskiwanie roślin (podstawowy okres zwalczania) przeprowadza się pod koniec drugiej lub na początku trzeciej dekady lipca, w czasie masowych wylęgów szkodnika. Na plantacjach mniej zagrożonych wystarczające jest jednokrotne opryskiwanie roślin w podstawowym okresie zwalczania gąsienic.

Przystępując do ochrony chemicznej przed szkodnikami należy dążyć do tego, aby w ciągu całego sezonu wegetacyjnego kukurydzy nie stosować kilkukrotnie tego samego insektycydu, gdyż może to doprowadzić z czasem do powstania zjawiska odporności. Konieczna jest rotacja substancji czynnych należących do różnych grup chemicznych. Ponadto należy zwracać uwagę na organizmy pożyteczne występujące na polu kukurydzy. Przykładowo, gdy w okresie masowego występowania mszyc stwierdzi się znaczny wzrost liczebności biedronek, złotookowatych, mszycarzowatych itp., wówczas warto rozważyć odstąpienie od ochrony chemicznej