Można już ubiegać się o przyznanie wsparcia na Rozwój małych gospodarstw w ramach interwencji z Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Wnioski będą przyjmowane do 27 października 2023 r. wyłącznie za pośrednictwem PUE ARiMR.

Program skierowany jest do osób prowadzących działalność rolną w gospodarstwach o powierzchni nie większej niż 300 ha, a jego wartość ekonomiczna nie przekracza kwoty 25 000 euro. Wartość ta liczona jest według stanu zwierząt i dopłat bezpośrednich w 2023 roku. Podczas składania wniosku należy okazać potwierdzenie (w postaci faktury VAT, VAT RR, wydruku paragonu fiskalnego, umowy kupna–sprzedaży wraz z potwierdzeniem przelewu lub informacją z ewidencji sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych, o której mowa w art. 20 ust. 1e ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych) przychodu ze sprzedaży własnych produktów rolnych z ostatnich 12 miesięcy – na minimum 5 000 zł. Premię przyznaje się na operację, w wyniku realizacji której nastąpi wzrost wartości sprzedaży brutto produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, co najmniej o 30% w stosunku do ustalonej dla gospodarstwa wartości przychodu bazowego i nie mniej niż do poziomu odpowiadającego równowartości minimalnego wynagrodzenia w roku, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy. Trzeba też przedłożyć biznesplan, w którym przedstawiona zostanie koncepcja zmian w gospodarstwie służących zwiększeniu jego orientacji rynkowej.
Z dotacji mogą skorzystać rolnicy ubezpieczeni w KRUS i ZUS spełniający definicję mikroprzedsiębiorstwa, małego lub średniego.

Standardowe wsparcie wynosi 100 tys. zł, a w przypadku gospodarstw ekologicznych – 120 tys. zł. Wymogiem jest wkład własny na poziomie 15%, co oznacza, że maksymalny poziom dofinansowania wynosi 85 % kosztów kwalifikowanych. Wypłata środków odbywa się w dwóch ratach: 80 i 20%. W ciągu 3 lat należy wydać i udokumentować pierwszą ratę wraz z wkładem własnym. Wtedy następuje wypłata drugiej raty, która jest traktowana jako częściowy zwrot za poniesione koszty.

Celem programu jest taka modernizacja i restrukturyzacja małych gospodarstw rolnych, która prowadzi do poprawy ich konkurencyjności. Jej miarą ma być wzrost przychodów ze sprzedaży produkowanej żywności o przynajmniej 30%, który musi być utrzymany przez minimum 5 lat od pierwszej wypłaty dotacji . Jednocześnie zaznaczono, że wartość przychodów ze sprzedaży powinna osiągnąć co najmniej wysokość minimalnego wynagrodzenia z roku złożenia wniosku o pomoc .

Aby skorzystać z programu, wymagane jest zdobycie co najmniej 3 punktów z poniższych aktywności:

1. Szkolenia online 2 pkt
2. Systemy jakości – maks. 5 pkt:
   • – 4 pkt – min. 50% upraw pod rolnictwo ekologiczne
   • – 2 pkt – unijne systemy jakości (chronione nazwy pochodzenia, chronione oznaczenia geograficzne, gwarantowane tradycyjne specjalności),
   • – 1 pkt – krajowe systemy jakości (integrowana produkcja roślin, „Jakość, tradycja”, QAFP, QMP).
3. Zorganizowane formy współpracy – 3 pkt – za udział w zorganizowanych formach współpracy, przy czym przedmiot operacji powinien mieć związek z zakresem działalności będącej przedmiotem współpracy.
4. Grunty na ONW – 2 pkt – min. 50% gruntów znajduje się na ONW górskim lub specyficznym.

Restrukturyzacja małych gospodarstw – komu nie przysługują dopłaty?

Niezależnie od spełniania powyższych wymogów są sytuacje, w których nie będzie możliwe uzyskanie dofinansowania dla rolnika z interwencji 10.5.

Dotacja na rozwój małych gospodarstw nie przysługuje, jeśli wnioskodawca należy do organizacji producentów, która realizuje program operacyjny wspierany przez unijną, sektorową interwencję, lub skorzystał z dotacji dla rolników w ramach interwencji :

• 10.1.1 „Inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększające konkurencyjność”;
• 11 „Premie dla młodych rolników”;
• 4.1. „Inwestycje na rzecz dywersyfikacji i skracania łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz budowy odporności podmiotów uczestniczących w łańcuchu”.

Dotacje dla małych gospodarstw rolnych – na jakie cele?

Jeżeli chodzi o obszary działalności, to dotacje dla rolników z programu 10.5 Wspólnej Polityki Rolnej 2023-2027 są przeznaczone na rozwój małych gospodarstw rolnych w zakresie :

• produkcji rolnej;
• produkcji ekologicznej;
• przygotowania produktów rolnych lub ekologicznych do sprzedaży;
• działań służących rozpoczęciu sprzedaży w ramach krótkiego łańcucha dostaw (rolniczy handel detaliczny, dostawy lub sprzedaż bezpośrednia).

W ramach powyższych obszarów działalności rolniczej można otrzymać dofinansowanie na inwestycje budowlane (budowa i wyposażenie), maszyny i urządzenia, o ile przewidywany okres ich użyteczności będzie przekraczał rok. Dotacja dla rolnika z interwencji 10.5 może być też udzielona na zakup wartości niematerialnych i prawnych, np. licencji, znaków towarowych, patentów i programów komputerowych.

Na co nie można przeznaczyć dotacji?

W zakresie obszarów, które są objęte dopłatami z interwencji „Rozwój małych gospodarstw”, nie przysługuje dofinansowanie na te nieruchomości, które leżą na gruntach nienależących do wnioskodawcy oraz na środki transportu nieprzeznaczone do produkcji rolnej .

Warto też wiedzieć, że są rodzaje działalności rolnej wyłączone z możliwości otrzymania dotacji na rozwój małych gospodarstw. Należą do nich np. :

• produkcja zwierząt futerkowych (z wyjątkiem królików przeznaczonych na mięso);
• działalność w zakresie działów specjalnych rolnictwa (np. hodowla rasowych psów i kotów);
• prowadzenie plantacji wieloletnich roślin energetycznych;
• działalność pszczelarska wspierana interwencjami dla pszczelarzy.