17 listopad

Żywienie bydła mięsnego

W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach europejskich większość produkowanej wołowiny pochodzi wciąż od tej samej populacji krów, od której pozyskiwane jest mleko. Uwarunkowania te powodują, że pozyskiwane mięso wołowe charakteryzuję się niższymi cechami jakościowymi w porównaniu z krajami, w których żywiec wołowy pochodzi w przeważającej ilości od bydła ras mięsnych. Ze względu jednak na występującą tendencję do zmniejszanie się liczebności utrzymywanych krów mlecznych i ograniczenie podaży cieląt do opasania, w ostatnich latach obserwuje się również w naszym kraju coraz większe zainteresowanie użytkowaniem bydła ras mięsnych lub w typie mięsnym. Rozszerzenie w kraju hodowli i chowu bydła ras mięsnych i mieszańców z udziałem ras mięsnych pozwoli zwiększyć w najbliższej przyszłości pulę żywca i mięsa wołowego o wysokich walorach jakościowych i poprawić efektywność ekonomiczną opasania. 

W chowie bydła mięsnego żywienie jest najważniejszym elementem wpływającym na wyniki produkcyjne. Dawka pokarmowa w zależności od grupy zwierząt będzie się różnić. Krowy odchowujące cielęta, tzw krowy mamki żywione są głównie paszami objętościowymi, natomiast odsadzone cielęta przeznaczone na opas będą karmione dawka pokarmową o dużej zawartości energii oraz białka w celu osiągnięcia wysokich przyrostów masy ciała. Niezależnie od grupy wiekowej bydła dawka pokarmowa powinna być odpowiednio zbilansowana pod względem potrzeb energetyczno-białkowych. Dawka pokarmowa przeznaczona dla opasów ulega zmianie w zależności od zmieniających się potrzeb pokarmowych zwierzęcia. Dawka ta ulega zmianie w określonych przedziałach wagowych masy ciała, zazwyczaj co 50 kg. W okresie zimowym dawkę pokarmową dla krów mamek stanowią głównie pasze objętościowe tj. kiszonki, siano, słoma. Pasze treściwe stosowane są jedynie w przypadku słabej kondycji krów po okresie odchowu cieląt oraz w okresie krycia czy w czasie trwania laktacji – po wycieleniu. W okresie ciąży oraz laktacji dzienne zapotrzebowanie na składniki pokarmowe rośnie.

W sezonie pastwiskowym krowy wraz z cielętami korzystają z zielonki, która jest ich głównym pokarmem. W miarę wzrostu cieląt oraz w początkowym okresie laktacji można stosować paszę treściwą w ilości do 2 kg na sztukę dziennie. Jedynym okresem, w którym nie wskazane jest stosowanie w dawce pokarmowej pasz treściwych jest okres zasuszania. Okres ten opiera się głównie o żywienie sianem, kiszonkami oraz słomą. Ponadto zwierzęta powinny również mieć cały czas dostęp do lizawek solnych. Aby zwiększyć przyrosty cieląt, które przebywają z krowami można również wprowadzić im do dawki pokarmowej (oprócz mleka matki, oraz zielonki) paszę treściwą oraz siano. Cielęta powinny mieść oddzielne pomieszczenia do którego krowy nie będą miały dostępu – zapobieganie wyjadaniu paszy. Głównym celem chowu bydła mięsnego jest pozyskanie zdrowych cieląt przeznaczonych do opasu. W opasie zwierząt wyróżniamy trzy różne systemy opasu bydła: intensywny, półintensywny oraz ekstensywny.

Opas intensywny
Celem tego systemu jest uzyskanie najwyższej wagi w krótkim czasie. Podczas opasu intensywnego zwierzęta nie korzystają z wybiegów, cały czas przebywają zamknięte w budynkach inwentarskich. Dawka pokarmowa podczas opasu intensywnego opiera się głównie o pasze zawierające duże ilości energii oraz pasze treściwe. Zaleca się przeznaczać do opasu intensywnego młode, dobrze odchowane buhajki o masie około 120-150 kg. W żywieniu intensywnym opasów z pasz objętościowych stosuje się głównie kiszonkę z kukurydzy oraz w mniejszej ilości w celach dietetycznych siano. Pasze treściwe zazwyczaj stanowią udział w wysokości 50% suchej masy dawki pokarmowej, jednak w pierwszym okresie nie powinno się zadawać mniej jak 2kg paszy treściwej na sztukę. W tym systemie opasu dobowe przyrosty masy ciała są bardzo wysokie i powinny przekraczać 1000 g. Zwierzęta najczęściej opasa się do wagi 600 kg, którą powinny uzyskać w wieku około 15 miesięcy. Tusze młodych zwierząt żywione intensywnie charakteryzują się bardzo dobrym umięśnieniem i niskim stopniem otłuszczenia. Do wad tego systemu użytkowania bydła należy zaliczyć znaczny jego koszt, głównie spowodowany wysokimi cenami pasz treściwych.

Opas półintensywny
Najpopularniejszy sposób opasu w Polsce. Ma on charakter dwuetapowy i przeznaczony jest dla gospodarstw dysponującymi dużym areałem łąk i pastwisk. W systemie ym opas trwa do masy buhajków 550-670 kg i wieku około 20-24 miesięcy. W pierwszym etapie, młode półroczne zwierzęta utrzymywane są na pastwisku gdzie żywią się świeżą zielonką. Okres wypasu jest swego rodzaju okresem przygotowawczym do właściwego opasu., dzięki którem buhajki mają dobrze rozwinięty przewód pokarmowy przystosowany już do pobierania większych ilości paszy. Gdy kończy się sezon pastwiskowy, zwierzęta przenosi się do budynków gdzie rozpoczyna się drugi etap opasu półintensywnego. Etap ten charakteryzuje się typowymi zasadami dla opasu intensywneg oi w tym momencie ma miejsce wykorzystanie tzw. kompensacji wzrostu. Zjawisko to ma miejsce gdy zastosujemy intensywne żywienie dla trochę niedożywionego bydła po sezonie pastwiskowym. Zjawisko to pozwala na uzyskanie przyrostów dziennych sięgających nawet 1500 g/dzień. Tusze pochodzące od zwierząt utrzymywanych w tym systemie charakteryzują się dobrym umięśnieniem oraz umiarkowanym otłuszczeniem.

Opas ekstensywny
Ekstensywny system opasu bydła bazuje na tanim, oszczędnym żywieniu, przede wszystkim pasz gospodarskich. Opas ten opiera się na dwóch sezonach pastwiskowych, więc polecany jest dla gospodarstw posiadających w swoim areale głównie niezbyt dobre użytki zielone. Przyrosty podczas tego opasu przekraczają 500-600 g/dobę. Po zakończeniu pierwszego okresu wypasu młode zwierzęta przenoszone są do budynków inwentarskich, gdzie żywione są głównie paszami objętościowymi, np. siano, kiszonki z traw. W drugim okresie pastwiskowym starsze zwierzęta z dobrze rozwiniętym przewodem pokarmowym, lepiej wykorzystują zielonkę pastwiska, w związku z czym przyrosty mogą sięgać 700 g/dobę. Pod koniec opasu stosuje się tzw. szybki opas przed sprzedażą (ok. 2 miesięcy). Okres ten pozwala zwiększyć masę zwierząt oraz poprawić umięśnienie. Waga sprzedawanych buhajków to około 400-500 kg, a tusze pochodzące od tych zwierząt cechują się najsłabszym umięśnieniem oraz największym otłuszczeniem w porównaniu do zwierząt opasanych w systemie intensywnym czy półintensywnym.

Prawidłowe żywienie opasanego bydła powinno umożliwić optymalne wykorzystanie potencjału wzrostowego zwierzęcia w celu odpowiedniego przyrostu tkanki mięsnej. Zbyt intensywne żywienie (ponad optimum potencjału wzrostowego zwierzęcia danej rasy), powoduje nadmierne odkładanie tłuszczu w tuszy. Niski poziom żywienia (poniżej optimum potencjału wzrostowego), wpływa natomiast na obniżenie tempa wzrostu i umięśnienia, a przez to na pogorszenie składu chemicznego mięsa i cech tuszy przy uboju. Modyfikowanie właściwości funkcjonalnych (pro-zdrowotnych) wołowiny na drodze żywieniowej można uzyskać poprzez dobór odpowiedniej, pod względem składu i rodzaju skarmianej paszy objętościowej lub stosowanego dodatku tłuszczu roślinnego, dawki pokarmowej skarmianej w końcowym okresie opasania.




[insert-modal-contact-form]