6 maj

O PLANTACJE RZEPAKU TRZEBA ZADBAĆ DO ZBIORU

Cena rzepaku ze zbiorów 2022 w kontrakcie na sierpień na paryskiej giełdzie Matif bije kolejne rekordy i przekracza kwotę 850 euro za tonę. Wpływ na to mają między innymi wzrost cen olejów roślinnych i nasion oleistych na giełdach światowych, wzrost cen węglowodorów na giełdach światowych oraz obawy o mocno napięty bilans rzepaku w ostatnich miesiącach bieżącego sezonu 2021/22. Czynnikiem nieprzewidywalnym na cenę rzepaku z nowych zbiorów są skutki wojny w Ukrainie, która jest znaczącym producentem roślin oleistych, głównie słonecznika i rzepaku. Niektóre prognozy wskazują, że cena rzepaku ze zbiorów 2022 może przekroczyć nawet 1000 euro za tonę. Największe średnie plony rzędu 4,36 t/ha powinny być w Irlandii, a najmniejsze w Finlandii – 1,42 t /ha. W Polsce średnie plony powinny wynieść 3,11 t/ha wobec 3,21 t/ha w 2021 r., czyli o 3,1 proc. mniej niż w 2021 r. i 5,5 proc. więcej od średniej pięcioletniej. Średnia spodziewanych plonów dla UE wynosi 3,22 t/ha.
W momencie kiedy na plantacjach rzepaku większość zabiegów agrotechnicznych została już wykonana i na zdrowych plantacjach można oszacować plony, trzeba zadbać o utrzymanie w odpowiedniej kondycji uprawy aż do samego zbioru. Decydująca o plonie będzie teraz ochrona przed szkodnikami i chorobami grzybowymi.
Rzepak uszkadzany jest przez około 30 szkodników. Spośród nich największe zagrożenie po wschodach powodują: pchełki „ziemne”, pchełka rzepakowa, chowacz galasówek, ślimaki, miniarka kapuścianka, śmietka kapuściana, gnatarz rzepakowiec i mszyce, a ostatnio również rolnice. Wiosną niebezpieczne są: chowacz brukwiaczek, chowacz czterozębny, chowacz podobnik, słodyszek rzepakowiec, pryszczarek kapustnik i mszyca kapuściana. Straty w plonie nasion rzepaku mogą wynosić od 10 do 50%, a w skrajnych przypadkach szkodniki mogą całkowicie zniszczyć rośliny (np. rolnice, gnatarz rzepakowiec, ślimaki).

Poniższa tabela przedstawia najczęściej występujące szkodniki, terminy obserwacji ich występowania i progi szkodliwości.

Do najgroźniejszych chorób rzepaku ozimego należą: sucha zgnilizna kapustnych, zgnilizna twardzikowa, czerń krzyżowych i szara pleśń. Coraz częściej na plantacjach stwierdza się występowanie mączniaka prawdziwego, mączniaka rzekomego, jasnej plamistości liści zwanej cylidrosporiozą, werticiliozy i kiły kapuścianej. Choroby powodowane przez patogeny występujące w glebie lub przenoszone z nasionami ogranicza się poprzez zaprawianie materiału siewnego. Warunkami sprzyjającymi do rozwoju chorób grzybowych są:
• częsta uprawa roślin kapustnych w zmianowaniu (szczególnie siew rzepaku po sobie),
• obecność na plantacji chwastów z rodziny kapustnych i samosiewów rzepaku,
• uszkodzenia powodowane przez szkodniki, zabiegi mechaniczne oraz gradobicie,
• nieuregulowane stosunki wodne, zła struktura gleby i niewłaściwy odczyn (pH) gleby,
• stosunkowo wysoka temperatura powietrza (15–20 C) i długotrwałe lub przemienne okresy deszczowej pogody,
• zaniechanie zwalczania szkodników rzepaku (chowacza brukwiaczka i czterozębnego, które stwarzają „bramę” wejścia dla suchej zgnilizny roślin kapustnych i zgnilizny twardzikowej),
• zły stan sanitarny gleby,
Straty w plonie nasion powodowane przez choroby grzybowe rzepaku są znaczne i wynoszą od 10 do 60%. Porażenie roślin spowodowane przez choroby grzybowe w okresie jesiennym może obniżyć mrozoodporność roślin, a uszkodzenia spowodowane w okresie dojrzewania rzepaku mogą doprowadzić do przedwczesnego otwierania się dojrzewających łuszczyn i osypywania nasion.
Poniższa tabela przedstawia najczęściej występujące patogeny, objawy chorobowe i procentowe progi szkodliwości.

Zabieg T2. W intensywnej ochronie plantacji rzepaku ozimego, drugi wiosenny zabieg grzybobójczy wykonuje się jeszcze przed kwitnieniem, w fazie tzw. zielonego lub żółtego pąka. W tym okresie stosujemy substancje, które charakteryzują się działaniem zarówno zapobiegawczym, jak i interwencyjnym przed najważniejszą chorobą tego okresu, jaką jest zgnilizna twardzikowa. Nieprawidłowa ochrona przed tym patogenem objawia się wyleganiem (obłamywaniem) łodyg rzepaku.
Zabieg T3. Intensywna ochrona rzepaku ozimego zakłada ostatni zabieg między fazą opadania płatków kwiatowych, a powstawaniem pierwszych łuszczyn. Zabieg ten ma na celu skutecznie niszczyć sprawców dwóch chorób:
• zgnilizny twardzikowej, jeżeli warunki sprzyjały późnej infekcji
• czerni krzyżowych – ważnej choroby, która może występować na każdej nadziemnej części rośliny rzepaku (liście, łodygi, łuszczyny). Największe straty powoduje infekując łuszczyny, powodując ich pękanie i osypywanie się nasion. Zabieg należy przeprowadzić przy zastosowaniu substancji o działaniu zapobiegawczym, interwencyjnym i wyniszczającym.

[insert-modal-contact-form]