4 październik

Żywienie bydła mlecznego

Najważniejszym czynnikiem wpływającym na jakość i ilość mleka jest żywienie. Prawidłowe żywienie polega na zastosowaniu takich pasz, które pozwolą na pełne wykorzystanie potencjału genetycznego zwierząt. Podstawową zasadą jest prawidłowe zbilansowanie dawki pokarmowej pod względem potrzeb zwierząt wynikających z przebiegu cyklu produkcyjnego. Należy pamiętać, że przy bilansowaniu nawet takich samych komponentów dawki, mogą one różnić się zawartością składników pokarmowych, np. różna zawartość białka w ziarnie pszenicy. Właśnie dlatego bilansując dawkę pokarmową należy znać zawartość składników pokarmowych komponentów wchodzących w skład bilansowanej dawki. Podstawową paszą w żywieniu bydła są pasze objętościowe, których ilość powinna być taka aby zapewnić odpowiednią strukturę dawki pokarmowej oraz poprawny przebieg procesów fermentacji. W celu spełnienia tych warunków zaleca się aby stosunek suchej masy pasz objętościowych do suchej masy pasz treściwych wynosił I fazie laktacji 40–50% do 60–50%, w II fazie laktacji – 60–70% do 40–30%, w III fazie laktacji – 80–100% do 20–0%, w fazie zasuszenia – 90–100% do 10–0%. W pierwszym okresie laktacji ma miejsce duży wzrost zapotrzebowania na energię przewyższający ilość energii z pobranej paszy. W takiej sytuacji ma miejsce wykorzystanie tłuszczowych oraz białkowych rezerw organizmu. W skutek nadmiernego wykorzystania rezerw tłuszczowych zwierzęcia może dojść do zaburzeń metabolicznych organizmu. Bilansując dawkę pokarmowa pod względem energetycznym należy uwzględnić deficyt energetyczny na poziomie 10-15% dziennego zapotrzebowania na energię. Oprócz odpowiednio zbilansowanej energii, dawkę pokarmową należy zbilansować pod względem zawartości białka. W czasie produkcji mleka organizm krowy korzysta z rezerw białka, lecz w mniejszym stopniu w porównaniu do rezerw tłuszczowych. W przeciągu pierwszych 5 tygodni laktacji wykorzystanie rezerw białkowych może doprowadzić maksymalnie do utraty 15 kg wagi krowy. Taki deficyt białkowy zazwyczaj ma miejsce przy wysokim deficycie energii (> 20 MJ NEL/dzień). Jednak należy starać się aby wykorzystanie rezerw białkowych u krów w dobrej kondycji nie przekroczyło 5-10 kg z tytułu ryzyka spadku produkcji mleka.

Najtrudniejszym okresem w żywieniu krów mlecznych jest pierwsze 100 dni laktacji. W okresie tym krowy nie pobierają całej dawki paszy z powodu słabego apetytu. U krów największy apetyt przypada na ok. 75 dzień po ocieleniu, w wyniku czego następuje minięcie się okresów szczytowej laktacji i maksymalnego apetytu. W tym czasie może dojść do zaburzeń przemiany materii i wystąpić, np. ketoza (ujemny bilans energetyczny). Pasze treściwe w tym okresie należy stosować w sposób progresywny, czyli obserwować czy wraz ze wzrostem ilości paszy treściwej wzrasta ilość wyprodukowanego mleka. Następne 100 dni laktacji jest już okresem łatwiejszym dla hodowców. Nie występuje ujemny bilans energetyczny, a krowy mają apetyt. Okres ten ma na celu utrzymanie wysokiej wydajności mlecznej. W tym czasie krowy nie tracą na wadze, a udział pasz treściwych z ziarna zbóż w dawce pokarmowej nie powinien przekraczać 2,5% masy ciała zwierzęcia. Ostatnie 100 dni laktacji cechuje się stopniowym obniżaniem produkcji mleka, następuje odbudowanie rezerw organizmu, a ilość pobranej paszy pokrywa potrzeby produkcyjne.

Ostatni okres laktacji kończy się okresem nazywanym zasuszaniem (dążenie do stopniowego zaprzestania doju). Okres zasuszania przypada na 6-8 tygodni przed wycieleniem i podzielony jest na dwa okresy. Pierwszy okres nazywa się zasuszaniem właściwym i trwa od 7-8 tygodnia do 4 tygodnia przed wycieleniem. W okresie tym ograniczamy ilość skarmianych kiszonek z roślin motylkowatych oraz kukurydzy. Nie zaleca się skarmiać wysłodków oraz liści buraczanych. Dawka pasz treściwych jest minimalna i służy jedynie jako nośnik dodatków mineralno-witaminowych. Drugi okres zasuszania trwający od 3 tygodnia przed wycieleniem do dnia wycielenia nazywa się okresem zasuszania przejściowego. W czasie tym stopniowo przyzwyczajamy krowę do pasz treściwych jak i objętościowych, a dawka pokarmowa powinna cechować się wyższą koncentracją białka i energii w kilogramie suchej masy. W czasie zasuszania krowy stosuje się oszczędne żywienie, które nie spowoduje otłuszczania krowy. Otłuszczenie będzie skutkowało trudnością porodu oraz ryzykiem wystąpienia ketozy. Ogólnie ujmując zagadnienie żywienia w okresie zasuszania, żywienie to opiera się głownie o pasze objętościowe, których udział powinien stanowić 65% w przeliczeniu na suchą masę. Pasze treściwe stanowią jedynie niewielki dodatek do dawki pokarmowej, a ich obecność ma na celu prawidłowe zbilansowanie dawki pokarmowej pod względem energetyczno-białkowym. Ponadto mieszanka treściwa reguluje rozwój brodawek żwaczowych oraz flory bakteryjnej. Na 2-3 tygodnie przed wycieleniem należy stopniowo zwiększać/wprowadzać ilość mieszanki treściwej do dawki z uwagi na intensywny rozwój płodu oraz wzrost tkanki gruczołowej wymienia. Dawka pokarmowa przed jak i po wycieleniu powinna zawierać podobne komponenty paszowe. Tydzień przed wycieleniem powinno się skarmiać około 3-4 kg paszy treściwej.

[insert-modal-contact-form]